Nawet intuicyjnie wiemy, że szczególny sposób gromadzenia środków publicznych nakazuje ich oszczędne wydatkowanie. Pogłębiona refleksja nad tym zagadnieniem skłania jednak do bardziej rozważnego podejścia do oszczędności. W każdym razie nie można bezpośrednio przenosić doświadczeń gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na grunt wydatkowania publicznego. Gdyby bowiem podchodzić do wydatków publicznych nazbyt rygorystycznie, a oszczędność w wydatkowaniu środków traktować jako kryterium podstawowe, to doszlibyśmy do absurdu. Dysponenci środków budżetowych mogliby powstrzymywać się od dokonywania wydatków i w ten sposób osiągać oszczędności, czego skutkiem byłoby niewykonanie zadań, do realizacji których powołane są władze publiczne i na które gromadzi się środki pochodzące z podatków, opłat, ceł itd. Do oszczędności w wydatkach publicznych należy podchodzić w dwóch wymiarach:
Po pierwsze, w wymiarze uniwersalnym – który obowiązuje wszystkie podmioty gospodarujące pieniądzem, a którego sens polega na takim wydawaniu pieniędzy, aby osiągnąć jak największe korzyści (efekty) – należy kierować się zasadą maksymalnego efektu przy danych nakładach lub minimalnego nakładu przy danych efektach: oszczędności w tym wymiarze wykluczają wszelkie marnotrawstwo.
Po drugie, wymiar specyficzny dla wydatkowania publicznego, polegający na tym, że wobec ograniczoności środków publicznych oszczędne gospodarowanie nimi sprowadza się do powstrzymywania się od wydatków na cele oraz zadania gospodarczo i społecznie uzasadnione, na które jednak w danej sytuacji finansowej władz publicznych po prostu nie stać2: z problemem tym wiąże się optymalizacja wydatków publicznych.
Leave a reply