Category Teoria

Podatki bezpośrednie i pośrednie cz. II

Podział podatków na bezpośrednie i pośrednie ma więc istotne znaczenie praktyczne i musi być uwzględniony przy budowie systemu podatkowego, polityce podatkowej, kształtowaniu stanu finansów publicznych itd. (Zagadnienia te będą rozważane jeszcze w dalszej części pracy.) W tym miejscu podkreślmy, że konieczne jest zachowanie właściwych proporcji między podatkami bezpośrednimi a podatkami pośrednimi. Proporcje te są ważne ze względu na przestrzeganie elementarnych zasad opodatkowania, jak też realizację fiskalnej funkcji podatków, czyli zaspokojenie popytu państwa na pieniądz.

przeczytaj resztę

Redystrybucyjne skutki podatków

Głównym narzędziem redystrybucji dochodów przez państwo są podatki. Państwo realizując za pomocą podatków cele fiskalne jednocześnie dokonuje korekty dochodów wedle uznanych kryteriów.

przeczytaj resztę

Zasady podatkowe

Potężna rola państwa w sferze gospodarki oraz w sferze społecznej, jak też rozmaite skutki, które mogą wynikać z działalności finansowej, w tym zwłaszcza z polityki podatkowej, zmuszają do wnikliwego rozważenia tych kwestii.

przeczytaj resztę

Unikanie podatku

Techniczne przyczyny ucieczki przed podatkami są związane z wysokim stopniem skomplikowania współczesnych systemów podatkowych. Zjawisko to wywołane jest rozwojem gospodarczym w ogóle, skalą procesów gospodarczych, złożonością stosunków ekonomicznych, różnorodnością zdarzeń gospodarczych itp. Niemałe znaczenie dla skomplikowania systemów podatkowych mają funkcje, które państwo zamierza realizować za pomocą podatków.

przeczytaj resztę

Kategoria potrzeb zbiorowych

Punktem wyjścia sformułowania definicji finansów publicznych było jak pamiętamy – kryterium własności. Fakt występowania własności publicznej prowokuje do postawienia wielu pytań2. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:

przeczytaj resztę

Funkcje finansów publicznych

Scharakteryzowany w rozdziale l przedmiot finansów publicznych jest dobrą podstawą do identyfikacji ich funkcji. Do podstawowych funkcji finansów publicznych zalicza się:

przeczytaj resztę

Neoliberalizm i nowy konserwatyzm fiskalny

Obserwacja funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej w wielu wysoko rozwiniętych krajach zachodnich po okresie wielkiego kryzysu, a zwłaszcza po drugiej wojnie światowej, od początku lat siedemdziesiątych potwierdzała skuteczność interwencjonizmu państwowego. Szybki wzrost gospodarczy krajów zachodnich, bezkryzysowy – w zasadzie – przebieg procesów gospodarczych, budowa państwa dobrobytu przemawiały na korzyść interwencjonizmu państwowego. Jego wyrazem była interwencja państwa nie tylko w sferę podziału dochodu narodowego, lecz także w sferę produkcji.

przeczytaj resztę

Różnica między kredytem bankowym a pożyczką

Dostrzegając zatem różnice między kredytem a pożyczką trzeba stwierdzić, że kredyt bankowy jest uniwersalnym instrumentem zaspokajania popytu władz publicznych na pieniądz. W ramach kredytu bankowego należy rozróżnić:

przeczytaj resztę

Obserwacja zachowania się wyborców

Opisana sytuacja występuje jednak rzadko w przypadku dóbr publicznych. Najczęściej jest tak, że pewna część wspólnoty w ogóle nie odnosi żadnych korzyści z utrzymywania istniejących lub tworzenia nowych dóbr publicznych. Dlatego też decyzja o tym, czy dane dobro ma służyć wspólnocie (społeczeństwu) w różnym stopniu, a obciążać wspólnotę (społeczeństwo) w jednakowym stopniu musi zapaść na drodze głosowania i podporządkowania się woli większości wyborców.

przeczytaj resztę

Funkcje funduszy celowych

Analizując przesłanki tworzenia funduszy celowych oraz posługiwania się nimi w praktyce można sformułować następujące ich funkcje:

przeczytaj resztę

Podział długu publicznego

Kategoria długu publicznego netto jest przede wszystkim kategorią ekonomiczną. Sposób określenia długu publicznego netto nie jest – jak mogłoby się wydawać – tylko sprawą formalną, gdyż w rachunku tym musi zostać uwzględniona realność wyegzekwowania należności władz publicznych. Zagadnienia te wchodzą w zakres zarządzania długiem publicznym i będą przedmiotem rozważań w dalszej części niniejszego rozdziału.

przeczytaj resztę

Pierwsze próby interwencjonizmu fiskalnego

Koncepcje liberalne, w tym zwłaszcza odnośnie do wolnego handlu międzynarodowego, zaczęto kwestionować pod koniec XIX wieku. Ich podstawą były znaczne różnice w poziomie rozwoju gospodarczego między różnymi krajami, a zwłaszcza między Anglią a Niemcami. Dla tych ostatnich polityka wolnego handlu była zagrożeniem, stąd pojawiły się silne tendencje protekcjonistyczne, które znalazły teoretyczną podbudowę. W Niemczech, odrzucających zasady ekonomii klasycznej, podkreślano rolę państwa, które powinno – między innymi przez politykę protekcjonistyczną – zapewnić krajowi warunki do akumulacji kapitału i osiągania zysków29.

przeczytaj resztę