Głównym problemem, występującym w procesie alokacji dóbr publicznych, jest sprecyzowanie kryterium wyboru, którym powinno kierować się państwo podejmując decyzje o rodzajach i ilości wytwarzanych dóbr publicznych. Wprawdzie dobra publiczne nie są wytwarzane i alokowane według kryteriów rynkowych, niemniej jednak w teorii wyboru publicznego dokonuje się porównań kryteriów, które występują przy alokacji dóbr prywatnych i alokacji dóbr publicznych. Zdaję sobie w pełni sprawę, że takie porównania są ryzykowne i mogą prowadzić do powierzchownych wniosków. Analizę taką warto jednak przeprowadzić, gdyż pozwala ona lepiej zrozumieć sens mechanizmu alokacji dóbr publicznych. Pomogą nam w tym dwa rysunki.
Rysunek 4 przedstawia sytuację na rynku dobra prywatnego, przy czym krzywa DA ilustruje popyt na to dobro konsumenta A, a krzywa DB – popyt na to dobro konsumenta B. Łączny popyt na dobro prywatne zgłaszany przez A i B ilustruje przesunięta w kierunku poziomym krzywa DA + Db. Popyt na dobra prywatne jest kształtowany pod wpływem cen i dochodów. Krzywa SS reprezentuje podaż dóbr prywatnych. Pod wpływem sił rynkowych równowaga na rynku danego dobra występuje w punkcie E, tzn. przy cenie odpowiadającej odcinkowi OC oraz wielkości oferowanego dobra odpowiadającej odcinkowi OH, który jest sumą zakupów konsumenta A (odcinek Oi7) i konsumenta B (odcinek OG), czyli OJF+OG – OH.
Rynkowa alokacja dobra prywatnego spełnia wymogi efektywności, gdyż korzyści krańcowe osiągane z konsumpcji dobra odpowiadają kosztom krańcowym w takim samym stopniu, w jakim konsument zużywa dobro prywatne. Łączna korzyść krańcowa z konsumpcji dobra prywatnego przez konsumentów A i B (odcinek OH) odpowiada łącznym kosztom krańcowym (odcinek HE).
Leave a reply