Kształtowanie się proporcji między wydatkami stałymi a wydatkami zmiennymi jest o tyle ważne, że to właśnie wydatki zmienne wyznaczają rzeczywiste pole wyboru władz publicznych w alokowaniu środków, a więc tworzą warunki do prowadzenia polityki przez wydatki publiczne. Z podziałem wydatków publicznych na wydatki stałe i zmienne wiąże się także podział na:
– wydatki sztywne,
– pozostałe wydatki.
Obowiązek ponoszenia przez władze publiczne wydatków sztywnych jest bardziej rygorystyczny niż ponoszenia wydatków stałych. Najczęściej za wydatki sztywne uważa się wydatki związane z obsługą długu publicznego. Nieprze- znaczenie wydatków na te cele oznaczałoby zachwianie wiarygodności władz publicznych na rynkach pożyczkowych, co utrudniłoby państwu zaciąganie pożyczek w przyszłości, a także wywołałoby szereg innych negatywnych skutków związanych z podważaniem zaufania obywateli do instytucji państwa. W polskich warunkach do wydatków sztywnych zalicza się także wydatki na finansowanie deficytu funduszy ubezpieczeniowych. Cofnięcie dotacji z budżetu państwa na rzecz tychże funduszy groziłoby załamaniem się systemu ubezpieczeń społecznych. Wydatki publiczne dzieli się też według szczebla wydatkowania środków na:
– wydatki szczebla centralnego (ogólnokrajowego) – są to wydatki państwowe,
– wydatki szczebla regionalnego – mogą to być wydatki państwowe, wydatki samorządowe lub wydatki rządowo-samorządowe,
– wydatki szczebla lokalnego – są to wyłącznie wydatki samorządowe.
Ważnym podziałem wydatków jest podział według kryterium formy funduszu publicznego. Na tej podstawie wyróżnia się:
– wydatki budżetowe – obejmujące wydatki budżetu państwa i wydatki budżetów samorządowych,
– wydatki publicznych funduszy celowych – obejmujące wydatki zarówno funduszy państwowych jak i funduszy samorządowych.
Ze względu na podmioty wydatkujące środki publiczne rozróżniać należy:
– wydatki jednostek budżetowych,
– wydatki jednostek pozabudżetowych (zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych).
Wyodrębnienie tego rodzaju wydatków publicznych jest konieczne ze względu na różną swobodę kształtowania wydatków przez wymienione wyżej podmioty. (Do zagadnienia tego powrócę.)
Leave a reply