Aby zminimalizować wpływ subiektywnych czynników kształtowania wydatków publicznych, a więc aby ograniczyć obszar arbitralności przy zastosowaniu metody kształtowania wydatków publicznych w zależności od potrzeb, konieczne jest stosowanie zobiektywizowanych kryteriów określających potrzeby. Posługiwanie się takimi kryteriami jest wręcz konieczne przy ustalaniu wewnętrznej struktury wydatków publicznych, a zwłaszcza struktury funkcjonalnej (działowej) i przestrzennej.
Rodzaje zobiektywizowanych kryteriów zależą od specyfiki dziedziny, na którą ponosi się wydatki publiczne. Do przykładowych zobiektywizowanych mierników należą:
– liczba ludności, jej struktura według płci, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania, gęstość zaludnienia itd.,
– stan środowiska naturalnego wyrażający się w parametrach czystości powietrza, wód, jakości gleby, ukształtowania terenu, klimatu itp.,
– stan infrastruktury gospodarczej i społecznej, czyli np. sieć dróg, liczba mieszkań, szkół, szpitali, placówek kulturalnych,
– stan rozwoju gospodarczego wyrażający się w poziomie i zmianach w produkcji, rozwoju usług, stopie bezrobocia itd.
Przedstawione przykłady zobiektywizowanych kryteriów muszą być wyrażone w wielkościach porównywalnych (względnych). Przy podejmowaniu decyzji alokacyjnych odnośnie do poszczególnych działów konieczne jest stosowanie wyspecjalizowanych kryteriów. Tak więc w procesie kształtowania wydatków np. na ochronę zdrowia trzeba wykorzystać szereg szczegółowych mierników, które mogą być podstawą określenia wewnętrznej struktury wydatków na ten cel. Rolę taką mogą spełniać np. takie mierniki, jak:
– przeciętne trwanie życia,
– zapadalność na pewne choroby,
– umieralność niemowląt,
– liczba łóżek szpitalnych na określoną liczbę mieszkańców,
– liczba lekarzy na określoną liczbę mieszkańców, liczba wyspecjalizowanego sprzętu medycznego na określoną liczbę mieszkańców.
Leave a reply