W chwili przywrócenia równowagi w gospodarce oraz osiągnięcia stanu pełnego zatrudnienia, wydatki publiczne powinny być finansowane z progresywnych podatków dochodowych. Hansen wprowadził więc koncepcję budżetu dynamicznego.
Hansen zdawał sobie sprawę, że w przypadku pełnego zatrudnienia i wzrostu płac w gospodarce możliwe jest pojawienie się silnej presji inflacyjnej. W takiej sytuacji zalecał hamowanie inflacji przez stosowanie podatków od konsumpcji: wpływy z tych podatków stanowiłyby także źródło finansowania wydatków publicznych.
Wkład Hansena w rozwój teorii finansów publicznych nie kończy się na tym. Hansen poddał ostrej krytyce doszukiwanie się analogii między gospodarką prywatną a gospodarką publiczną, gdyż – jak już wspomniałem w rozdziale 1 – celem państwa nie jest osiąganie zysku. Działalność państwa, której narzędziem jest polityka fiskalna (finansowa), jest oceniana z punktu widzenia jej wpływu na dochód społeczny (narodowy), jego podział, stopień zaspokojenia potrzeb obywateli itd. Przy tak pojmowanej roli państwa dopuszcza się odchylenie od stanu równowagi budżetowej typu deficytowego. Gdyby państwo kierowało się kryterium zysku, to nigdy nie powstałoby wiele obiektów użyteczności publicznej, gdyż nie przynoszą one żadnych korzyści finansowych, przynoszą jednak korzyści obywatelom – zaspokajają ich podstawowe potrzeby.
Poglądy Hansena przyczyniły się też do lepszego i nie dogmatycznego podejścia do długu publicznego. Konserwatywni fiskaliści uważali, że dług publiczny – bez względu na to, w jakich okolicznościach został zaciągnięty, jak też bez względu na to, z jakich powodów – jest bardzo szkodliwy dla sytuacji finansowej państwa. Hansen odrzuca ten pogląd: uważa, że wszystko zależy od sytuacji, gdyż w pewnych okresach zaciąganie długu jest nie tylko nieszkodliwe, ale wręcz przynosi korzyść gospodarce oraz społeczeństwu i może przyczynić się do poprawy sytuacji finansowej państwa. Głównym argumentem za takim podejściem do długu publicznego są wahania cyklu koniunkturalnego. Zadaniem polityki fiskalnej jest ograniczenie amplitudy tych wahań. Równowaga gospodarki musi być traktowana jako przeciętna równowaga cykliczna. Według Hansena, zaciąganie w latach depresji długu publicznego na finansowanie niezbędnych wydatków gospodarki narodowej jest przejawem zdrowej polityki finansowej. Działanie przeciwne, eksponowane przez ortodoksyjnych fiskalistów, zalecających jak najmniejsze zadłużenie państwa, ograniczanie wydatków, doprowadziłoby do pogłębienia depresji.
Leave a reply