Wielce zaskakująca jest hipoteza wybitnego ekonomisty amerykańskiego, przedstawiciela nowej klasycznej ekonomii, R. Barro, o neutralności długu publicznego. Zdaniem R. Barro, sposób sfinansowania deficytu nie wpływa na wywierane przez niego skutki18. Związane jest to z tzw. rational expectations, czyli zachowaniem racjonalnie działających podmiotów, które znając reguły postępowania rządu zareagują w taki sposób – upraszczając – jak gdyby deficytu budżetowego w ogóle nie było. Hipoteza ta spotkała się z ostrą krytyką m. in. innego wybitnego ekonomisty amerykańskiego J. Tobina19.
Przedstawiona egzemplifikacja kontrowersji wokół deficytu budżetowego i długu publicznego w krajach o gospodarce rynkowej nakazuje dużą ostrożność przy wyborze środków polityki budżetowej, gdyż „stan wiedzy na temat skutków deficytów budżetowych jest nadal daleki od zadowalającego”20.
Zarówno deficyt budżetowy, jak i dług publiczny nie są czymś wyjątkowym we współczesnych krajach zachodnich. Przeciwnie, dług publiczny należy uznać za strukturalną cechę gospodarki krajów kapitalistycznych. Zjawisko deficytu budżetowego występuje z różnym nasileniem w różnym czasie w poszczególnych krajach, ale można je uznać za zjawisko trwałe. Należy zauważyć, że między saldem budżetu państwa a saldem sektora
A. Wojtyna op. cit., s. 354. publicznego mogą występować różnice. Ilustruje to tablica 9. Zawarte w niej dane mają charakter orientacyjny, są „pierwszym rzutem oka” na zjawisko deficytu budżetowego. Zastrzeżenie to jest o tyle konieczne, że przedmiotem porównania jest tylko budżet państwa (centralny), a saldo całego sektora publicznego na ogół różni się od salda budżetu centralnego. Różnice te mogą być mniej lub bardziej istotne. Jako przykład podam różnice między saldem budżetu centralnego a saldem sektora publicznego w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.
Leave a reply