– 1} rozwój stosunków towarowo-pieniężnych,
– 2) oddzielenie majątku państwa od majątku królewskiego (prywatnego),
– 3) rozwój parlamentaryzmu,
– 4) rozwój socjalnych funkcji państwa,
– 5) rozwój gospodarczych funkcji państwa.
Wpływ stosunków towarowo-pieniężnych na rozwój budżetu państwa nie wymaga szerszej argumentacji. Budżet jest – par excellence – kategorią i instytucją pieniężną. Wzrost gospodarczy powodował nie tylko wzrost ogólnego dobrobytu społeczeństw, lecz także wzrost „konsumpcji państwa”. Wzrost potrzeb fiskalnych państwa prowadził do ilościowego rozwoju budżetu.
O ile rozwój stosunków towarowo-pieniężnych jest podstawą rozwoju ilościowego budżetu, o tyle pozostałe czynniki rozwoju budżetu mają wszelkie znamiona czynników jakościowych. Na uwagę zasługuje zwłaszcza ważny czynnik ukształtowania budżetu w znanej nam obecnie postaci, związany z oddzieleniem majątku publicznego od majątku królewskiego. Znaczenie tego faktu jest doniosłe dla powstania gospodarki publicznej w ogóle. W przełożeniu na język współczesny oznacza wyodrębnienie dwóch wielkich sektorów własnościowych: sektora publicznego i sektora prywatnego. Niewyraźne granice własności wywołują wiele negatywnych konsekwencji w sferze gospodarczej i społecznej, ponieważ własność zawsze wiąże się z odpowiedzialnością za posiadany majątek, dochody itp.
Leave a reply