Funkcja mobilizacji środków publicznych polega na tym, że fundusze celowe mogą sprzyjać powiększaniu środków publicznych, zwłaszcza wtedy, gdy zwiększanie to nie jest możliwe ani wskazane przy użyciu tradycyjnych instrumentów fiskalnych (podatków, ceł). W posługiwaniu się funduszami publicznymi celowymi występuje istotny czynnik psychologiczny, gdyż właściwie sformułowany cel. dla którego tworzy się fundusz, może znaleźć akceptację społeczeństwa i podmiotów gospodarczych. Ma to ważne znaczenie zarówno wówczas, gdy dochody wnoszone na rzecz poszczególnych funduszy są dobrowolne, jak i wówczas, gdy źródłem dochodów są przymusowe wpłaty podmiotów gospodarczych i poszczególnych obywateli. W tym drugim przypadku łatwiej jest znieść ciężar publiczny, jeżeli wiadomo, że przymusowe wpłaty są przeznaczone na cel mający wysoką rangę w hierarchii potrzeb (celów).
W przypadku Polski możemy wymienić obowiązkowe wpłaty przedsiębiorstw na rzecz Funduszu Pracy czy Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Funkcja mobilizacji środków publicznych za pomocą funduszy celowych realizuje się także przez obowiązującą w gospodarce funduszami zasadę, wedle której wielkość wydatków uzależnia się od wielkości zgromadzonych dochodów. Stąd też ewentualne większe wydatki wymagają wysiłku gestorów funduszy, aby pozyskać dodatkowe środki.
Tworzenie i funkcjonowanie funduszy celowych wynika także z przesłanek leżących w sferze racjonalizacji wydatków publicznych. Fundusze celowe mogą np. osłabiać, nieunikniony przy administracyjnym mechanizmie alokacji zasobów, wpływ czynnika arbitralności i woluntaryzmu. Istnienie funduszy celowych ogranicza możliwości ciągłej zmiany hierarchii celów i zadań, co ma miejsce w ramach procedur budżetowych. Podobnie jest z ograniczaniem wpływu czynnika politycznego na finansowanie zadań z funduszy celowych, gdyż wiadomo, że przy konstruowaniu budżetu różne grupy nacisku i wyrażający ich interesy parlamentarzyści mogą spowodować, że alokacja funduszy publicznych będzie sprzeczna z kryteriami racjonalności.
Leave a reply