Na podstawie dotychczasowych rozważań możemy zidentyfikować główne narzędzia, jakimi państwo może się posługiwać w realizacji wymienionych celów, które – podkreślam – mają przede wszystkim cel pozafiskalny. Cała sztuka polityki fiskalnej polega właśnie na tym, żeby państwo umiejętnie łączyło realizację podstawowych celów polityki fiskalnej (gromadzenie potrzebnych państwu środków pieniężnych) z równoczesnym, niejako „przy okazji”, rozwiązywaniem innych ważnych celów gospodarczych i społecznych. Do realizacji wymienionych szczegółowych celów polityki fiskalnej służyć mogą:
– 1) narzędzia podatkowe,
– 2) zasiłki dla bezrobotnych,
– 3) wydatki związane z tworzeniem nowych miejsc pracy i z finansowaniem programów zmiany kwalifikacji zawodowych,
– 4) wydatki promujące restrukturyzację gospodarki w układzie branżowym i przestrzennym,
– 5) wydatki promujące rozwój drobnej wytwórczości,
– 6) wydatki na roboty publiczne,
– 7) deficyt budżetowy,
– 8) dług publiczny.
Wymienione narzędzia polityki fiskalnej zostały już omówione w wielu miejscach pracy. Tak np. całe instrumentarium podatkowe, za pomocą którego państwo może pozytywnie lub negatywnie oddziaływać na gospodarkę, zostało wyczerpująco przedstawione w rozdziale poświęconym gospodarczemu znaczeniu podatków (rozdział 7).
Unikając zatem powtórzeń należy podkreślić, że zarówno realizacja poza- fiskalnych celów polityki państwa, jak i wykorzystanie poszczególnych narzędzi nie jest sprawą łatwą. Wynika to także z faktu, że ingerencja państwa za pomocą narzędzi fiskalnych jest korzystna dla jednych podmiotów, ale jednocześnie narusza interesy innych podmiotów. Te sprzeczności mogą znacznie osłabiać skuteczność polityki fiskalnej nawet wtedy, gdy jest ona wyprowadzona z racjonalnych przesłanek. Istnieje np. wielu przeciwników ingerencji państwa w ukształtowany przez mechanizm rynkowy rozkład dochodów w społeczeństwie – chodzi o rozkład dochodów między podstawowymi grupami społecznymi, jak i w przekroju przestrzennym.
Leave a reply