Charakteryzując weksle skarbowe dodam jeszcze, że sprzedaje się je z dyskontem od wartości nominalnej, według zasad obowiązujących przy dyskoncie weksli handlowych. Weksle skarbowe są powszechnie wykorzystywane przez rządy wielu krajów, w tym Stanów Zjednoczonych5, Wielkiej Brytanii, Niemiec. W tym ostatnim kraju stosuje się trzydniowy weksel skarbowy, „Schatzwechsel”, oferowany w ciągłej sprzedaży, którego celem jest wchłonięcie nadmiernej ilości pieniądza znajdującego się w obiegu w przypadku, gdy stopy procentowe spadają zbyt szybko. Przyjmuje się zasadę, że stopa procentowa (dyskontowa) od weksli skarbowych jest wyższa niż oficjalna stopa dyskontowa, przy czym jest ona jednak niższa od stopy procentowej obowiązującej przy bieżącym wykupywaniu weksli6.
Również w Stanach Zjednoczonych spotykany jest weksel skarbowy o bardzo krótkim okresie zapadalności, to jest do 20 dni. Jest on wykorzystywany do utrzymywania bieżącej zdolności płatniczej rządu do momentu wpływu gotówki z tytułu podatków. Weksel ten umożliwia więc bieżące zarządzanie gotówką jednostek skarbu państwa, stąd jego oryginalna nazwa: Cash Management Bill1.
Drugim podstawowym instrumentem finansowania deficytu budżetowego i długu publicznego są obligacje skarbowe. Ogólna definicja obligacji jest następująca: „obligacja jest papierem wartościowym, który zawiera zobowiązanie emitenta do zapłaty posiadaczowi obligacji jej nominalnej wartości wraz z oprocentowaniem, za przedstawieniem kuponów odsetkowych na warunkach podanych w obligacji lub w ogólnych zasadach subskrypcji”8. Cechą charakterystyczną obligacji jest to, że gwarantują stałe oprocentowanie, chociaż w praktyce spotyka się także obligacje o zmiennym oprocentowaniu. Warunki emisji obligacji określają zasady wypłaty odsetek (kwartalnie, półrocznie, rocznie). Wśród obligacji trafiają się także takie, które nie przynoszą oprocentowania, stąd nazwa: obligacje kupon zero. Premią (procentem) dla posiadacza takiej obligacji jest dyskontowanie jej w stosunku do ceny wykupu. Obligacje są przedmiotem obrotu giełdowego i jako takie mają ważną cechę płynnego instrumentu finansowego. Istnieje wiele rodzajów obligacji emitowanych przez władze publiczne. Z punktu widzenia czasu przyjmuje się umownie, że obligacje o okresie zapadalności:
– krótszym niż 5 lat to obligacje krótkoterminowe,
– od 6 do 15 lat to obligacje średnioterminowe,
– dłuższym niż 15 lat to obligacje długoterminowe.
– Przyjmując kryterium emitenta obligacji wyróżnia się:
– obligacje skarbowe,
– obligacje municypalne.
Obligacje municypalne
Obligacje skarbowe z kolei mogą być emitowane jako obligacje o stałym i zmiennym oprocentowaniu. Przypisane są im z reguły pewne przywileje, polegające np. na zwolnieniu z podatku dochodowego z tytułu procentu (dochodu z kapitału), możliwości odpisu wydatków na zakup obligacji (i innych walorów skarbowych) od podstawy opodatkowania dochodów itp.
Obligacje municypalne są emitowane przez władze lokalne, ale także przez ich agencje (np. w Stanach Zjednoczonych), najczęściej w celu finansowania infrastruktury lokalnej. Również w tym przypadku możliwe są pewne preferencje podatkowe lub korzyści związane z użytkowaniem urządzeń powstałych dzięki wyemitowaniu obligacji.
Znaczenie obligacji dla finansowania deficytu budżetowego i długu publicznego wynika stąd, że są one trwalszym instrumentem, którym państwo (władze lokalne) może posłużyć się przy dokonywaniu wydatków nie znajdujących pokrycia.
Leave a reply