Krzywa podaży dobra publicznego SS ilustruje koszt krańcowy, który może być ponoszony przez konsumentów A i B, przy różnej podaży dobra publicznego. Przecięcie się krzywej podaży SS z łączną krzywą popytu DA+DB W punkcie E oznacza, że konsumenci A i B zużywają tę samą ilość dobra publicznego. Jednakże cena, którą płaci każdy z konsumentów, jest różna. Konsument A płaci za dobro publiczne cenę odpowiadającą odcinkowi OM, a konsument B – cenę odpowiadającą odcinkowi OL: łączna cena wynosi tyle, co odcinek OK.
Różnica między krzywymi popytu na dobro publiczne DA i DB odzwierciedla różnice w korzyściach krańcowych, natomiast koszty krańcowe są ponoszone solidarnie przez obydwu konsumentów dobra publicznego. Punkt równowagi E oznacza zrównanie łącznej (wspólnej) korzyści krańcowej i kosztów wytwarzania dobra publicznego. Podobnie jak w przypadku dobra prywatnego, gdyby produkcja dobra publicznego była mniejsza niż (W, to korzyść marginalna przekroczyłaby koszt marginalny, i odwrotnie, jeżeli produkcja dobra publicznego byłaby większa niż ON, to powstałaby strata społeczna.
Przedstawiony wywód prowadzi do następującej konkluzji: przy wytwarzaniu i alokacji dobra prywatnego konsumenci płacą taką samą cenę i aby osiągnąć większą korzyść krańcową, muszą kupić więcej dobra, natomiast w przypadku dobra publicznego konsumenci nabywają tę samą ilość dobra, ale po różnej cenie. W przypadku dobra publicznego pokrycie kosztu krańcowego jest możliwe tylko wtedy, gdy cenę (podatek) zapłacą wszyscy nabywcy dobra. Z przedstawionego wywodu wynika, że kryteria alokacji dóbr publicznych muszą być inne niż dóbr prywatnych.
Władze publiczne spełniając – za pośrednictwem finansów publicznych – swoje funkcje napotykają wiele problemów, rozstrzygać muszą wiele dylematów. Wynika to m. in. z następujących przyczyn:
– 1. Dokonywanie przez państwo i władze samorządowe alokacji zasobów w celu tworzenia dóbr publicznych i dóbr społecznych ogranicza swobodę dysponowania dochodami przez osoby prywatne: innymi słowy, o przeznaczeniu części dochodów osiągniętych przez obywateli decydują władze publiczne, zmuszając obywateli do konsumpcji części produktu krajowego.
– 2. Preferencje reprezentowane już nawet nie przez poszczególne osoby, lecz przez grupy społeczne (wiekowe, zawodowe, terytorialne itp.) mogą zdecydowanie różnić się od preferencji reprezentowanych przez władze publiczne.
Leave a reply