Do tych ostatnich należy zaliczyć funkcję kontrolną budżetu. Zdaniem J. Kalety, funkcja kontrolna budżetu jest funkcją ekonomiczną: „polega ona na wykorzystywaniu gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych do kontroli celowości, efektywności i legalności gospodarki budżetowej”15. Takie sformułowanie funkcji kontrolnej budżetu budzi pewne zastrzeżenia, gdyż wynika z niej, że budżet państwa ma kontrolować sam siebie. Istotę funkcji kontrolnej budżetu można wyprowadzić z ogólnej funkcji kontrolnej finansów, która polega na wykorzystywaniu procesów i zjawisk pieniężnych do obserwacji oraz analizy zjawisk i procesów rzeczowych. Tak rozumiana funkcja kontrolna budżetu może polegać na analizie przyczyn (rzeczowych) niewykonania budżetu po stronie dochodów lub wydatków, w kwotach globalnych bądź w pozycjach szczegółowych, co oznacza, że pewna część zadań publicznych nie jest realizowana. Kontrolna funkcja budżetu budzi zastrzeżenia także z innego punktu widzenia. Nawiązując do istoty funkcji kontrolnej niektórzy autorzy sformułowali funkcję koordynacyjną16. Ich zdaniem, używanie terminu kontrola nasuwa wątpliwości natury zasadniczej. Istota sporu dotyczy zakresu funkcji kontrolnej budżetu. Trzeba zgodzić się z L. Kurowskim i M. Weralskim, że budżet państwa ze względu na ograniczony zakres nie jest w stanie pełnić roli narzędzia koordynacji aktywności państwa, ponieważ wiele dziedzin, zwłaszcza cały sektor publiczny, nie znajduje pełnego wyrazu w budżecie państwa. Stąd też należy wyprowadzić wniosek, że budżet państwa jest narzędziem kontroli i koordynacji w takim zakresie, w jakim ujęte są w nim dochody i wydatki sektora publicznego. Każde inne podejście do roli budżetu jest wyrazem oczekiwań i nie znajduje potwierdzenia w rzeczywistości.
przeczytaj resztę
