Konsekwencją poglądów Hansena na kwestie równowagi budżetowej, długu publicznego i wydatków publicznych w okresie depresji jest koncepcja sporządzania dwóch odrębnych budżetów: budżetu operacyjnego oraz budżetu kapitałowego.
Budżet operacyjny jest związany z realizacją bieżących zadań publicznych, wzrastających zwłaszcza w okresie depresji, np. w związku z zasiłkami dla bezrobotnych. Budżet operacyjny jest poddany silnym wpływom przebiegu cyklu koniunkturalnego, gdyż system dochodów publicznych opiera się na dochodach silnie reagujących na zmiany zachodzące w cyklu koniunkturalnym. Chodzi w szczególności o podatki dochodowe i cła. W konsekwencji państwo, aby zachować płynność finansową, musi pożyczać, a budżet w poszczególnych latach nie zawsze może i musi być zrównoważony. Hansen uważa, że zaciąganie pożyczek w ramach budżetu operacyjnego powinno doprowadzać do ich spłacenia w okresie polepszenia koniunktury. W związku z tym proponuje nawet wprowadzenie przyspieszonej amortyzacji pożyczek, aby szybciej dojść do równowagi budżetowej. Ponadto budżet operacyjny musi być obciążony obsługą długów, które powstają w budżecie kapitałowym.
Istota budżetu kapitałowego polega na opracowywaniu planu wydatków długoterminowych, tak aby zapewnić niezbędne środki pieniężne na realizowane przez państwo zadania (inwestycje). Sporządzanie budżetu kapitałowego ma też pomóc udzielić odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu wydatki kapitałowe mogą być pokryte z dochodów zwyczajnych (podatków), a w jakim stopniu wymagają zaciągania pożyczek? Hansen eksponuje tę zaletę sporządzania podwójnych budżetów, gdyż – jego zdaniem – ułatwia to lepsze rozpoznanie operacji finansowych przeprowadzanych przez państwo.
Hansen podkreśla, że oba budżety muszą być ze sobą powiązane, a parlament musi zachować pełną kontrolę nad nimi. Koncepcja dwu budżetów znalazła prawdopodobnie tylu samo zwolenników, co i przeciwników. W praktyce nie miała szerszego zastosowania, chociaż wciąż jest przedmiotem rozważań teoretycznych i eksperymentów jako ewentualne narzędzie nie tylko oddziaływania na koniunkturę gospodarczą, lecz także jako metoda racjonalizacji wydatkowania środków publicznych.
Leave a reply