Monthly Archives Lipiec 2015

Technika podatkowa

Realizacja spełnianych przez podatki funkcji wymaga działalności praktycznej, wyrażającej się w ustaleniu obowiązku podatkowego, wymiarze podatku, jego ściągnięciu itd. W teorii i praktyce wszystkie te działania określa się mianem: technika podatkowa. Termin ten znajduje pewne uzasadnienie w wielu czynnościach technicznych, a ściślej administracyjnych i organizacyjnych, których wykonanie jest konieczne, aby podatek zasilił środki publiczne, ale w istocie rzeczy w owej technice podatkowej kryje się sens ekonomiczny podatku. Czymże innym jest ustalanie podstawy opodatkowania, określanie rodzaju ulg i zwolnień podatkowych, jeśli nie działaniem wywołującym skutki ekonomiczne dla opodatkowanych podmiotów. Z tym zastrzeżeniem można przystąpić do charakterystyki techniki podatkowej.

przeczytaj resztę

Finansowe podstawy działalności władz regionalnych

O tym jak duże mogą być potencjalne zasoby finansowe stawiane do dyspozycji władz regionalnych decydują następujące podstawowe czynniki:

przeczytaj resztę

Stabilizacyjne oddziaływania finansów publicznych mogą być różne

Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego, czyli hamowanie ekspansji gospodarki w okresie jej nadmiernego wzrostu i pobudzanie aktywności gospodarczej w okresie słabnięcia procesów gospodarczych.

przeczytaj resztę

Różnica między krzywymi popytu na dobro publiczne

Krzywa podaży dobra publicznego SS ilustruje koszt krańcowy, który może być ponoszony przez konsumentów A i B, przy różnej podaży dobra publicznego. Przecięcie się krzywej podaży SS z łączną krzywą popytu DA+DB W punkcie E oznacza, że konsumenci A i B zużywają tę samą ilość dobra publicznego. Jednakże cena, którą płaci każdy z konsumentów, jest różna. Konsument A płaci za dobro publiczne cenę odpowiadającą odcinkowi OM, a konsument B – cenę odpowiadającą odcinkowi OL: łączna cena wynosi tyle, co odcinek OK.

przeczytaj resztę

Aktywna i pasywna polityka fiskalna

Aktywna polityka fiskalna występuje wówczas, gdy rząd stosuje wybrane środki w celu: przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom, zapewnienia stabilizacji cen, ograniczania bezrobocia itp. Głównymi rodzajami tych posunięć są zmiany stawek podatkowych, wydatków na roboty publiczne itp. Ten rodzaj polityki ma wielu przeciwników, którzy dowodzą, że pozostawienie zbyt dużej swobody państwu w tym względzie może spowodować wiele niekorzystnych zjawisk. W związku z tym proponuje się położenie większego nacisku na politykę pasywną wykorzystującą automatyczne stabilizatory1. Uruchomienie tych środków nie wymaga bowiem żadnej decyzji władz administracyjnych, a wynika z właściwej niektórym typom podatków i wydatków państwa wrażliwości na zmiany poziomu dochodu narodowego i bezrobocia. Należy jednak podkreślić, że jakkolwiek automatyczne stabilizatory działają samoczynnie, to ich ustanowienie wymaga aktywności legislacyjnej państwa. Ponadto należy zauważyć, że w pewnych sytuacjach automatyczne stabilizatory nie tylko nie tworzą żadnych przesłanek zmiany sytuacji gospodarczej (aktualnej), lecz w pewnym stopniu utrudniają proces wzrostu gospodarczego.

przeczytaj resztę

Wydatki bieżące plus wydatki kapitałowe netto

Nadmierny fiskalizm może przejawiać się w progresywnych skalach podatkowych, których stosowanie może doprowadzić do tego, że krańcowa stopa opodatkowania dochodów będzie tak wysoka, iż będzie zniechęcać podmioty do podejmowania działalności gospodarczej. Jest to zjawisko niebezpieczne.

przeczytaj resztę

Koncepcja finansów funkcjonalnych A. Lernera

Jeszcze bardziej zdecydowane zalecenia co do wykorzystania finansów publicznych znajdujemy w pracach wybitnego ekonomisty amerykańskiego A. Lernera. W jego opinii zasadniczym kryterium stosowania instrumentów fiskalnych, tak po stronie dochodów jak i po stronie wydatków, jest skuteczność działania w celu zapewnienia pełnego zatrudnienia oraz zapobiegania inflacji. Środkiem do osiągnięcia tych celów jest regulowanie wydatków rządowych – krajowych i zagranicznych.

przeczytaj resztę

Przesłanki decentralizacji finansów publicznych

Dla sprawnego funkcjonowania systemu Finansów publicznych, czego wyrazem jest przede wszystkim jak najlepsze wykorzystanie środków publicznych – a więc jak najlepsze zaspokojenie potrzeb lokalnych, regionalnych i ogólnokrajowych – ważne jest, w jaki sposób gromadzone są środki pieniężne oraz w jaki sposób są wydatkowane. Trzeba przy tym wyraźnie zaznaczyć, że między procesami tworzenia zasobów publicznych a procesami ich wydatkowania mogą zachodzić istotne różnice, jeśli popatrzymy na te procesy z punktu widzenia stopnia decentralizacji.

przeczytaj resztę

Przyczyny gromadzenia dochodów publicznych cz. III

Jeżeli zatem państwo nie jest w stanie wytwarzać dochodów, a są one niezbędne do jego działalności, to oczywiste jest, że musi ono sięgać do dochodów wypracowanych przez inne podmioty. W gospodarce pieniężnej dochody te przyjmują różne formy, a zewnętrzne potrzeby dochodowe państwa przejawiają się jako popyt państwa (władz publicznych) na pieniądz. Popyt ten może być zaspokojony przez:

przeczytaj resztę

Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej

Realizacja wymienionych głównych celów polityki fiskalnej: zaspokojenie popytu władz publicznych na pieniądz, a w konsekwencji realizacja funkcji władz publicznych, jak też wykorzystywanie instrumentów polityki fiskalnej do celów polityki ekonomicznej i społecznej, wymaga dobrze rozwiniętych instytucjonalnych podstaw prowadzenia tej polityki. Chodzi w szczególności o:

przeczytaj resztę

Finansowanie procesów alokacji dóbr publicznych i dóbr społecznych

Finansowanie procesów alokacji dóbr publicznych i dóbr społecznych jest możliwe tylko przy określonym systemie wyrzeczeń jednostek, które pozbawiane są części dochodów – oddają je na rzecz społeczeństwa (państwa) lub wspólnot lokalnych. Termin „wyrzeczenia” ma tutaj szczególne znaczenie, gdyż w istocie jednostki (obywatele) są zmuszane do tych wyrzeczeń. Stąd też lepsze jest określenie ekonomicznych skutków redystrybucji dochodów jako ciężarów ponoszonych przez jednostki na rzecz ogółu. Wyłania się tutaj nowy aspekt redystrybucyjnej działalności władz publicznych, a mianowicie indywidualne kryteria tych ciężarów. Powstają pytania: jakie instrumenty zastosować i w jaki sposób je zbudować, aby przez działalność redystrybucyjną nie naruszać w rażący sposób interesów ekonomicznych poszczególnych jednostek, gdyż mogłoby to prowadzić do zagrożenia ich egzystencji i rozwoju. Zagadnienie to ma także wymiar etyczny.

przeczytaj resztę

Redystrybucyjne skutki podatków – kontynuacja

Zjawisko rozkładu dochodów w: społeczeństwie z punktu widzenia kryterium równości analizuje się za pomocą krzywej Lorenza: jej kształt przedstawia rys. 14. Krzywa 0C reprezentuje idealny (absolutny) rozkład dochodów w społeczeństwie. Interpretacja tej krzywej jest następująca: jeżeli dochody znajdujące się w dyspozycji społeczeństwa równają się 100%, to zgodnie z krzywą absolutnej równości procentowy udział ludności w tych dochodach odpowiada idealnie strukturze dochodów. Oznacza to, że np. 10% ludności dysponuje 10% dochodu, 50% ludności dysponuje 50% dochodu itd. Wraz z przesuwaniem się do góry po krzywej idealnej równości 0C wzrasta w jednakowym tempie udział ludności w dochodach społeczeństwa ogółem. Przeciwieństwem krzywej idealnej równości jest krzywa idealnej nierówności. W krańcowej (abstrakcyjnej) sytuacji można wyobrazić sobie, że jedno gospodarstwo domowe (jedna osoba) dysponuje wszystkimi dochodami społecznymi.

przeczytaj resztę