Aktywna i pasywna polityka fiskalna

Aktywna polityka fiskalna występuje wówczas, gdy rząd stosuje wybrane środki w celu: przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom, zapewnienia stabilizacji cen, ograniczania bezrobocia itp. Głównymi rodzajami tych posunięć są zmiany stawek podatkowych, wydatków na roboty publiczne itp. Ten rodzaj polityki ma wielu przeciwników, którzy dowodzą, że pozostawienie zbyt dużej swobody państwu w tym względzie może spowodować wiele niekorzystnych zjawisk. W związku z tym proponuje się położenie większego nacisku na politykę pasywną wykorzystującą automatyczne stabilizatory1. Uruchomienie tych środków nie wymaga bowiem żadnej decyzji władz administracyjnych, a wynika z właściwej niektórym typom podatków i wydatków państwa wrażliwości na zmiany poziomu dochodu narodowego i bezrobocia. Należy jednak podkreślić, że jakkolwiek automatyczne stabilizatory działają samoczynnie, to ich ustanowienie wymaga aktywności legislacyjnej państwa. Ponadto należy zauważyć, że w pewnych sytuacjach automatyczne stabilizatory nie tylko nie tworzą żadnych przesłanek zmiany sytuacji gospodarczej (aktualnej), lecz w pewnym stopniu utrudniają proces wzrostu gospodarczego.

Antycykliczne działanie automatycznych stabilizatorów koniunktury polega na tym, że charakteryzują się one pewną „wbudowaną giętkością” względem dochodów i bezrobocia, tzn. zmiany ich rozmiarów dokonują się przy niezmiennych zasadach opodatkowania i zmiennych zasadach dokonywania wydatków. Oznacza to, że jeżeli wielkość wpływów podatkowych zależy od wielkości takich czynników, jak np. dochody osobiste ludności, dochody przedsiębiorstw, spółek itp., to zmiana poziomu tych dochodów automatycznie prowadzi do zmiany poziomu wpływów. Zaliczyć do nich możemy2:

– 1) podatki od dochodów osobistych,

– 2) podatki od dochodów osób prawnych,

– 3) podatki pośrednie,

– 4) zapomogi dla bezrobotnych i inne świadczenia społeczne,

– 5) programy stabilizacji dochodów w rolnictwie.

Działanie automatycznych stabilizatorów koniunktury oparte jest na wykorzystaniu „wbudowanej giętkości” np. systemu podatkowego (progresywny, regresywny charakter stawek podatkowych), dzięki czemu w zależności od sytuacji gospodarczej odpowiednio kształtują się wielkości wpływów podatkowych. Mają one z kolei istotny wpływ na wielkość dochodów pozostających do dyspozycji (ludności, przedsiębiorstw), które powinny kształtować się w zależności od tego, czy występuje ożywienie gospodarcze, czy recesja.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>