Punktem wyjścia sformułowania definicji finansów publicznych było jak pamiętamy – kryterium własności. Fakt występowania własności publicznej prowokuje do postawienia wielu pytań2. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:
– 1. Jakie są przyczyny powstania własności publicznej?
– 2. Co jest przedmiotem własności publicznej?
– 3. Jakie funkcje spełnia własność publiczna?
Pełna odpowiedź na nie – ze względu na zakres pracy – jest niemożliwa, ograniczę się zatem do kwestii ułatwiających zrozumienie istoty finansów publicznych. Wyjaśnienie natury własności publicznej, przyczyn jej powstawania oraz funkcji spełnianych w życiu społecznym i gospodarczym wymaga rozpatrzenia kwestii potrzeb ludzkich.
Działalność gospodarcza człowieka ma na celu zaspokajanie jego potrzeb. Kategoria potrzeb ludzkich stanowi więc centralny element teorii ekonomii oraz pierwotny motyw gospodarczej aktywności człowieka. Potrzeby ludzkie są przedmiotem zainteresowania nie tylko teorii ekonomii, lecz także psychologii, socjologii, filozofii. Wynika to ze zróżnicowania charakteru potrzeb ludzkich, systemów wartości, którymi kierują się ludzie przy zaspokajaniu potrzeb, sposobów zaspokajania potrzeb itp.
Spośród wielu definicji spotykanych w literaturze przedmiotu wybrałem tę, która wiąże się ściśle z finansami publicznymi: „Potrzeba jest pożądaniem wartości użytkowych (dóbr i usług), wynikającym z osiągniętego rozwoju gospodarczego i kulturalnego ludzkości. Owe pożądanie przejawiają zarówno jednostki, jak też grupy społeczne, całe społeczeństwo”3. W przytoczonej definicji na podkreślenie zasługują potrzeby zgłaszane przez grupy społeczne i całe społeczeństwo. Do sprawy tej zaraz powrócę.
Leave a reply