Wszystko to, oczywiście, nie zmienia faktu, że w przypadku wydatków publicznych na obronę narodową nie jest możliwe zastosowanie kryteriów pomiaru efektywności. Z tych właśnie powodów napotykamy zupełnie podstawowy problem bezwzględnego poziomu wydatków na ten cel, struktury wydatków itd.
Problem mierzenia efektywności wydatków publicznych dotyczy nie tylko tak ogólnych dziedzin, jak obrona narodowa, działalność dyplomatyczna państwa czy, szerzej, działalność administracyjna, lecz także dziedzin, w których istnieją konkretni odbiorcy usług. Jest tak np. w przypadku ochrony zdrowia czy edukacji, gdzie pojawiają się trudności w mierzeniu rezultatów wydatków publicznych (kosztów) ponoszonych na wytworzenie tych usług. Rzecz w tym, że nie jest łatwo ustalić zależność między rozmiarami wydatków a osiągniętymi efektami, gdyż efekty są trudno mierzalne, a skutki niektórych wydatków pojawiają się niekiedy ze znacznym opóźnieniem. Chodzi tutaj o efektywność w głębszym ujęciu, a nie efektywność mierzoną miarami powierzchownymi. Można oczywiście mierzyć skutki wydatków na ochronę zdrowia przez liczbę porad lekarskich, liczbę zabiegów itp. Podobnie w przypadku usług edukacyjnych można określić, ilu uczniów objętych jest nauczaniem, ilu jest absolwentów szkół wyższych itp. Jednakże w pomiarze efektywności wydatków publicznych chodzi o ustalenie związku między poziomem i strukturą wydatków publicznych a rzeczywistymi korzyściami, jakie odniesie społeczeństwo i gospodarka w wyniku tych wydatków. Ustalenie tego związku dlatego jest takie trudne, że w pomiarze efektywności wydatków napotykamy bariery związane z jakością osiąganych rezultatów. Nakłady (wydatki) na edukację mogą przynieść lepsze lub gorsze rezultaty, co będzie uzależnione m. in. od systemu kształcenia. Trudno skwantyfikować związek między nakładami na profilaktykę a stanem zdrowia społeczeństwa. Jeszcze trudniej określić wpływ wydatków publicznych na naukę na rozwój gospodarki i rozwój społeczny. Trudności te jednak nie oznaczają istnienia przeszkód nie do pokonania, ponadto konieczne jest także pragmatyczne podejście do alokowania środków publicznych, gdyż wymaga tego toczące się życie.
Leave a reply