Współczesne państwo staje przed wieloma dylematami związanymi z zakresem i rodzajem jego obecności w gospodarce. Chodzi zwłaszcza o tzw. regulacyjną działalność państwa, której skutkiem jest zmiana warunków działalności podmiotów gospodarujących. Istota problemu polega na tym, aby działalność interwencyjna państwa nie naruszała logiki mechanizmu rynkowego. Ponadto ważne jest, aby przejmowane przez państwo zasoby nie były marnotrawione, co jest możliwe zwłaszcza przy bezpośrednim finansowaniu z budżetu zadań gospodarczych. Finansowanie to ma wiele ujemnych cech wy nikających z natury budżetu, a zwłaszcza z bezzwrotności wydatków, rocznego budżetowania itp.
Z wymienionych powodów trwały i nadal trwają poszukiwania innych niż budżet form organizacyjnych gromadzenia i rozdysponowywania pieniężnych środków publicznych. Jednym z przykładów są omówione wcześniej publiczne fundusze celowe. Są one jednak na ogół wykorzystywane do finansowania zadań socjalnych oraz zadań związanych z ochroną środowiska naturalnego.
W celu lepszego – w założeniu – wykorzystania środków publicznych do popierania rozwoju i wzrostu gospodarczego w systemie instytucji publicznych lub parapublicznych wykształciły się agencje władz publicznych. Ich ideą jest wspomaganie finansowe dziedzin gospodarczych preferowanych przez państwo. Źródłem funduszy, którymi dysponują agencje, mogą być dotacje budżetowe, oddane do dyspozycji agencji dochody publiczne, zaciągane kredyty, dotacje międzynarodowych instytucji finansowych i gospodarczych, darowizny rządów zagranicznych itd. Wynika stąd, że zaletą agencji jest możliwość pozyskiwania (mobilizowania) środków pieniężnych z różnych, a więc także niepublicznych, źródeł. Z kolei środki publiczne, w które są wyposażane agencje, mogą być wykorzystywane na warunkach «oii-rynkowych, co oznacza, że agencje mogą w ograniczonym zakresie prowadzić działalność gospodarczą, a w szczególności udzielać zwrotnych pożyczek na preferencyjnych warunkach. Publiczny charakter działalności agencji rządowych i samorządowych polega na tym, że głównym jej motywem nie jest zysk, chociaż nie ma ona także charakteru charytatywnego. Celem tym jest promowanie działalności gospodarczej ważnej dla społeczeństwa. Promocja ta odbywa się np. przez udzielanie pożyczek na preferencyjnych warunkach, a więc na niższy procent niż kredyty oferowane przez banki komercyjne, dłuższy okres karencji spłaty rat kapitałowych lub/i odsetek, możliwość umorzenia części lub nawet całości pożyczki w przypadku bardzo efektywnego wykorzystania środków przy realizacji celu, na który pożyczka została udzielona.
Leave a reply