W okresie fizjokratyzmu, którego głównym przedstawicielem był François Quesnay (1694-1774), dominował pogląd, że jedynym źródłem bogactwa i dochodu czystego {produit net) jest rolnictwo, a ściślej ziemia: jedynie praca w rolnictwie ma charakter produkcyjny. Konsekwencją takiego rozumienia gospodarki była koncepcja podatku jedynego, który powinni płacić
Poglądy na te kwestie wyłożył J. F. Nax w pracy pt. Wykład początkowych prawideł ekonomii politycznej z przystosowaniem przepisów gospodarstwa narodowego dla onego wydźwig- nięcia i polepszenia stosownie do aktualnego stanu, w którym rzeczy zostają, Warszawa 1790. wyłącznie właściciele ziemscy. Podejście takie, jakkolwiek niezgodne z praktyką, jest logiczne. Skoro nałożenie podatku oznacza przejęcie na rzecz państwa części dochodu, to nie można opodatkowywać ani przemysłowców, ani kupców, ani rzemieślników, gdyż zabieg taki prowadziłby do wliczenia ciężarów podatkowych w ceny, a to oznaczałoby ciągnięcie przez państwo fikcyjnych dochodów. Propagowanie przez F. Quesnaya koncepcji podatku jedynego było też wyrazem postawy antymerkantylistycznej. F Quesnay jest twórcą słynnego hasła „laissez faire”, którego sens sprowadza się do tego, że w gospodarce panuje naturalny porządek rzeczy, wobec tego powinna się ona opierać na wolnej konkurencji. Zamykanie granic jest – zdaniem F. Quesnaya – przyczyną zubożenia społeczeństwa. W rozwiniętym merkantylizmie nie zabraniano więc wywozu towarów, dbano jednak, by bilans handlowy był dodatni.
Tak więc chociaż poglądy fizjokratów w kwestiach dochodu narodowego są naiwne, dały jednak podwaliny klasycznej ekonomii politycznej, której kamieniem filozoficznym były: wolność gospodarcza, konkurencja, wolny handel itd.
Leave a reply