Opisując mechanizm powstawania deficytu budżetowego i długu publicznego należy mieć na uwadze strumieniowy charakter dochodów i wydatków budżetowych. Obserwacja funkcjonowania budżetu prowadzi bowiem do wniosku, że jest to urządzenie przypominające – jak to trafnie zauważył S. Bolland – pompę ssąco-tłoczącą8, czyli przyjmujące strumienie dochodów od jednych podmiotów i kierujące je do innych podmiotów. Wyjaśnienie równowagi budżetowej wyłącznie w kategoriach analizy strumieniowej nie jest jednak w pełni możliwe, ponieważ rzadko strumienie dochodów są zgodne pod względem ich rozmiarów i czasu ze strumieniami wydatków. Rezultat porównania tych dwu strumieni można przedstawić w następującej, wysoce zagregowanej, formie:
Porównanie sumy strumieni dochodów z sumą strumieni wydatków oznacza najczęściej występowanie albo nadwyżki, albo deficytu. Wyjaśnienie zjawiska powstawania nadwyżki budżetowej nie nastręcza trudności. Inaczej jest z deficytem budżetowym. Budżet państwa jest funduszem na ściśle określony czas, z reguły na jeden rok kalendarzowy. Techniki realizacji dochodów budżetowych oraz technika ich rozdysponowywania stwarzają możliwość niezrównoważenia budżetu w różnych momentach okresu od T0 do . Bank, jako podstawowy partner budżetu, ogranicza rozbieżności między dochodami a wydatkami. Może jednak powstać sytuacja, w której ze względu na ogrom operacji dochodowo-wydatkowych budżetu ani aparat skarbowy, ani aparat bankowy nie zauważą naruszenia równowagi między tymi strumieniami, jeżeli na koniec okresu budżetowego dojdzie do samoczynnego zrównoważenia dochodów i wydatków. Oznacza to, że układ budżetowy cechuje stabilność.
Leave a reply