Szczególnym rodzajem dochodów publicznych są opłaty. W teorii finansów publicznych istotę opłat charakteryzuje się najczęściej porównując je z podatkami. Z komparatystyki tej wynikają zarówno istotne różnice między opłatą a podatkiem, jak i pewne podobieństwa. Zawarte są one także w definicji opłaty.
Opłatę można zdefiniować jako: świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, odpłatnym, jednostronnie ustalane i pobierane przez władze publiczne z tytułu określonych czynności urzędowych oraz usług jednostek sektora publicznego5.
Zasadniczą cechą opłat jest to, że ich ponoszenie przez podmioty znajdujące się poza sektorem publicznym zawsze jest związane z pewnym kontr- świadczeniem ze strony organów władzy i administracji publicznej (podjęcie decyzji administracyjnej, np. zezwolenie na budowę domu) lub ze1 strony jednostek sektora publicznego {przedszkole dla dziecka). Właśnie to kontr- świadczenie odróżnia zdecydowanie opłatę od podatku, przy którym następuje nieodpłatne przejęcie pewnej części dochodu (majątku) podatnika na rzecz władz publicznych.
Różnorodność działalności władz publicznych powoduje znaczne zróżnicowanie opłat. Pojawia się zwłaszcza kwestia wysokości opłat i ściśle z tym związany ekonomiczny problem ekwiwalentności opłat. Chodzi o to, w jakim stopniu wysokość opłaty jest powiązana z kosztami jej wytworzenia. Jeżeli koszty wytworzenia świadczenia, za które wnosi się opłaty, są niewspółmiernie niskie w stosunku do wysokości opłaty, to w opłaty wkomponowane są elementy fiskalne, a jeśli tak, to opłaty pełnią identyczną rolę jak podatki. Nazwa tej daniny publicznej nie zmienia jej ekonomicznej treści.
Leave a reply