Dla oceny charakteru opłaty ważne jest też, w jakim stopniu wnoszenie opłaty jest dobrowolne, a w jakim przymusowe. Jeśli wnoszenie opłat jest przymusowe, a jeszcze do tego wysokość opłaty jest niewspółmierna do kosztów, to jej podobieństwo do podatku jest jeszcze większe. Kwestia przymusowości opłat może być zresztą różnie interpretowana i nie musi oznaczać przymusu administracyjnego, charakterystycznego dla stosunku podatkowego. Rzecz polega na tym, że przy pewnym rozwoju cywilizacji obywatel zmuszony jest do korzystania z pewnych świadczeń ze strony władz publicznych, świadczeń, za które pobierane są opłaty. Przykładem takiej sytuacji jest posiadanie paszportu, które nie jest obowiązkowe, ale jest praktyczne. Ponadto opłaty mogą być stosowane wtedy, gdy na mocy obowiązujących przepisów (różnej treści i rangi) obywatel musi dokonać pewnej czynności, w związku z którą konieczne jest wniesienie opłaty. Sytuacje takie występują przy różnych sprawach administracyjnych, np. przy wypisaniu dowodu osobistego lub wypisaniu świadectwa w szkole podstawowej. Posiadanie dowodu osobistego jest obowiązkowe, podobnie jak uczęszczanie dziecka do szkoły na szczeblu podstawowym. W sytuacjach takich mamy do czynienia z przymusem pośrednim. Znajomość podobieństw i różnic między podatkiem a opłatą jest ważna dlatego, że przez rozbudowany system opłat władze publiczne mogą ukrywać fiskalizm, czasami nadmierny.
Leave a reply