Działalność redystrybucyjna państwa, której głównym instrumentem są podatki, wpływa silniej lub słabiej na zachowanie się podmiotów gospodarujących, efektywność ekonomiczną, skłonność do oszczędzania, skłonność do inwestowania itp. Sposób i siła reakcji na nakładanie, w tym zmniejszanie lub zwiększanie, podatków jest uzależniona od tego, co jest przedmiotem opodatkowania i jakie stosuje się rodzaje podatków. Ze względu na rodzaj skali podatkowej rozróżnia się:
– 1) podatki progresywne,
– 2) podatki proporcjonalne,
– 3) podatki regresywne.
Podatki progresywne to takie, w których stawka podatku rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania. Podatki proporcjonalne charakteryzują się tym, że dochody z tytułu podatku rosną w takim samym tempie, jak dochody będące przedmiotem opodatkowania. W przypadku podatków regresywnych wzrost kwoty podatku jest mniejszy niż wzrost podstawy opodatkowania.
Z punktu widzenia zarówno mikropodmiotu jak i całej gospodarki narodowej istotne jest rozróżnienie podatków ze względu na rodzaje stawek i skal opodatkowania. Można przyjąć, że istnieją w sensie i teoretycznym, i praktycznym granice opodatkowania, których przekroczenie wywołuje negatywne następstwa przejawiające się w:
– ograniczaniu działalności (aktywności) gospodarczej,
– zmniejszaniu się dochodów państwa.
Przekroczenie granic opodatkowania oznacza, że ciężary podatkowe nałożone na dany podmiot są tak duże, że zmuszony jest on ograniczyć działalność gospodarczą, a w krańcowych przypadkach nawet jej zaniechać. Sytuacja taka występuje z reguły przy podatkach progresywnych, przy których tempo przyrostu podatku jest wyższe niż tempo przyrostu dochodu. W ujęciu teoretycznym zjawisko zależności między skalą opodatkowania, rozmiarami działalności gospodarczej i dochodami budżetu państwa wyjaśnia krzywa Laffera (rys. 15).
Leave a reply