Głównym narzędziem redystrybucji dochodów przez państwo są podatki. Państwo realizując za pomocą podatków cele fiskalne jednocześnie dokonuje korekty dochodów wedle uznanych kryteriów.
Działalność fiskalna państwa ma więc zaszyfrowane cele pozafiskalne: są one jednym z wyrazów interweniowania państwa w funkcjonowanie mechanizmu rynkowego. Przesłankami interwencjonizmu państwowego są niesprawności rynku, wyrażające się m.in. w nieprawidłowym (nadmiernie zróżnicowanym) podziale dochodów w społeczeństwie.
Ponieważ przejmowanie przez państwo dochodów, głównie w postaci podatków, prowadzi zwykle do wyprowadzenia części dochodów poza obieg ściśle gospodarczy, działalność fiskalna państwa w wielu przypadkach jest w opozycji wobec efektywności gospodarowania. Jest to więc przykład konfliktu między różnymi celami państwa i gospodarki. W związku z tym pojawia się z całą ostrością teoretyczny problem granic redystrybucji budżetowej, dokonywanej głównie przez podatki.
Jednym z pozafiskalnych motywów gromadzenia dochodów przez państwo jest równość i sprawiedliwość społeczna. Rynek jest bezwzględnym „organizatorem” życia gospodarczego i społecznego. W funkcjonowaniu rynku występują też nieprawidłowości, będące np. skutkiem nieuczciwej konkurencji, monopolizacji, dyskryminacji płacowej pewnych grup ludności itd. Wyłania się stąd zadanie dla państwa korygowania nieuzasadnionych rozpiętości w dochodach poszczególnych podmiotów. Korekta ta dokonywana jest głównie za pomocą podatków, w mniejszym zaś stopniu za pomocą wydatków, np. w postaci zasiłków z opieki społecznej.
Leave a reply