Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego, czyli hamowanie ekspansji gospodarki w okresie jej nadmiernego wzrostu i pobudzanie aktywności gospodarczej w okresie słabnięcia procesów gospodarczych.
Stabilizacyjne oddziaływania finansów publicznych mogą być różne. Najczęściej jednak wykorzystuje się dwie grupy instrumentów:
– a) podatki,
– b) wydatki.
Podatki, które umożliwiają sfinansowanie procesów alokacji dóbr publicznych i dóbr społecznych, są narzędziem redystrybucji dochodów. Ta funkcja podatków może być wykorzystywana także do stabilizowania cyklu koniunkturalnego. Cel ten może być osiągany przez odpowiednie skonstruowanie podatków. Stabilizacyjne działanie podatków, zwłaszcza dochodowych, polega na tym, że w okresie nadmiernego wzrostu gospodarczego (ekspansji), którego skutkiem jest wzrost dochodów', progresja podatkowa hamuje nadmierną aktywność gospodarczą, co ogranicza amplitudę wahań cyklu koniunkturalnego. Natomiast w okresie, gdy aktywność gospodarcza słabnie, dochody „spadają” do niższych klas opodatkowania, co zmniejsza obciążenie podatkowe i zachęca do inwestowania, tworzenia nowych miejsc pracy, wzrostu produkcji itd.
Istnieją dwa typowe sposoby wykorzystywania instrumentów podatkowych w ich funkcji stabilizacyjnej:
– wbudowanie tzw. automatycznych stabilizatorów koniunktury w system podatku dochodowego,
– dyskrecjonalne (uznaniowe) regulowanie poziomu opodatkowania podmiotów, w zależności od przebiegu koniunktury gospodarczej.
Leave a reply