Jednak nie tylko interwencyjno-ratunkowe działania państwa (władz centralnych) przesądzają o szczególnym znaczeniu ich działalności w systemie demokratycznym, w gospodarce rynkowej. Władze państwowe konstytuują gospodarkę rynkową w tym sensie, że określają zasady działania podmiotów rynkowych, precyzują zasady zawierania transakcji, tworzą bezpośrednio lub pośrednio instytucje gwarantujące bezpieczeństwo obrotu pieniężnego, tworzą zasady ubezpieczeń społecznych, tworzą instytucje sprzyjające minimalizacji różnego rodzaju ryzyka itp.
Wymienione rodzaje działalności państwa wymagają środków pieniężnych. Jest to jak gdyby obiektywna przyczyna zatrzymywania środków publicznych przez państwo, zwłaszcza na szczeblu centralnym.
Inna przyczyna leży we wspomnianym wyżej charakterze przejmowania środków przez władze publiczne. Przejmowanie to opiera się przede wszystkim na przymusowych podatkach. Podatek jako złożona kategoria ekonomiczna, społeczna i polityczna jest bardzo czułym instrumentem w rękach władz publicznych. Fakt ten przesądza o zakresie autonomii decyzji (władztwa podatkowego) organów samorządowych. Autonomia ta musi być bardzo ograniczona, co więcej, nawet ten wąski zakres musi być obwarowany rygorami określonymi przez ogólnokrajowe ustawy. Chodzi o to, że pozostawienie władzom samorządowym uprawnień do nakładania podatków mogłoby doprowadzić do nadmiernego zróżnicowania warunków działalności podmiotów gospodarczych, podważałoby elementarne zasady opodatkowania. Stąd też autonomia finansowa władz samorządowych (lokalnych) musi być realizowana w inny sposób.
Leave a reply