Daily Archives 05/20/2015

Racjonalność działania władz fiskalnych

Powróćmy do sprawy racjonalnego fiskalizmu. Z samej nazwy wynika, że fiskalne działanie państwa powinno uwzględniać interesy nie tylko władz publicznych, lecz także podatników. Z zasady tej wypływają wnioski, że aparat skarbowy nie może działać w sposób bezwzględny w tym sensie, że cel fiskalny przesłania inne cele, a także negatywne skutki bezwzględnego egzekwowania należności podatkowych. Sytuację podatnika w gospodarce rynkowej, w ramach której występuje ryzyko i niepewność, mogą charakteryzować m.in. przejściowe trudności finansowe, co uniemożliwia np. terminowe regulowanie zobowiązań podatkowych, lub trwalsze zaleganie z podatkami. Racjonalna działalność władz skarbowych charakteryzuje się analitycznym i zindywidualizowanym podejściem do sytuacji podatnika. W wyniku takiego postępowania skarb państwa niekiedy musi podjąć ryzyko polegające m.in. na częściowym lub definitywnym zaniechaniu poboru zaległości podatkowych, rozłożeniu zaległości podatkowych na raty, umorzeniu karnych odsetek itd. Podobnym narzędziem mogą być ulgi podatkowe przyznawane na podstawie indywidualnych decyzji (ulgi pozasystemowe) władz skarbowych.

przeczytaj resztę

Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej – kontynuacja

Sprawne procedury legislacyjne dlatego warunkują skuteczność polityki fiskalnej, że polityka ta dotychczas jest prowadzona metodą prób i błędów. Jest oczywiste, że główne zasady tej polityki nie mogą ulegać nadmiernej fluktuacji (do czego zaraz powrócę), ale też zmieniająca się sytuacja w gospodarce i społeczeństwie, w tym sytuacja międzynarodowa, powoduje, że ustalony system podatkowy, system wydatków itd. mogą okazać się niewystarczające do realizacji celów polityki fiskalnej. Wprowadzenie zmian w tym zakresie wymaga zmian w podstawach prawnych. Doświadczenie wielu krajów o rozwiniętej polityce fiskalnej pokazuje, że wprowadzenie zmian do systemu podatkowego, zwiększenie deficytu budżetowego, zwiększenie pewnych wydatków publicznych itp. napotyka ogromne trudności, których pokonanie zabiera wiele czasu. Wszystko to opóźnia skuteczność polityki fiskalnej. Jeżeli nawet uda się przeprowadzić proces legislacyjny związany ze zmianami w polityce fiskalnej, to i tak przez ten czas układ gospodarczy na tyle już się zmienił, że podjęte środki polityki fiskalnej są spóźnione. Ten argument nie może być lekceważony. Jest on zresztą silnie eksponowany przez przeciwników wykorzystywania polityki fiskalnej do interweniowania w gospodarkę. Twierdzą oni, że znacznie łatwiejsze do zastosowania są narzędzia polityki monetarnej, zwłaszcza polityka stóp procentowych banku centralnego oraz polityka kursowa, gdyż ich zastosowanie nie wymaga wiele czasu. Zwolennicy monetarys- tycznego oddziaływania na gospodarkę słusznie podkreślają, że wobec dużej niezależności władz monetarnych od polityki znacznie łatwiej jest posługiwać się tymi narzędziami, niż instrumentami fiskalnymi, które zawsze są poddane procesowi politycznemu.

przeczytaj resztę

Istota budżetu kapitałowego

Konsekwencją poglądów Hansena na kwestie równowagi budżetowej, długu publicznego i wydatków publicznych w okresie depresji jest koncepcja sporządzania dwóch odrębnych budżetów: budżetu operacyjnego oraz budżetu kapitałowego.

przeczytaj resztę

Alokacja zasobów pracy we współczesnej gospodarce rynkowej

W przedstawionym przykładzie oczywisty jest nie tylko wpływ podatku na cenę oraz popyt, a w konsekwencji podaż dobra A w ujęciu fizycznym, lecz także nadmierne obciążenie podatkowe. Graficznym tego wyrazem jest zaciemnione pole trójkąta GE’E. Wskazuje ono na dwoisty charakter podatku: nałożenie podatku przyniosło, co prawda, państwu dochody (PP’E’G), ale doprowadziło też do zmniejszenia popytu i w konsekwencji ograniczenia produkcji. Dochód państwa został więc okupiony stratą netto, która jest wyrazem nadmiernego obciążenia gospodarki podatkami5.

przeczytaj resztę