Bank Anglii spełnia funkcję o fundamentalnym znaczeniu – zarządza długiem publicznym. Polega to zwłaszcza na rejestracji długu i administrowaniu nim. Bank dokonuje emisji nowych papierów wartościowych, obsługuje dług w zakresie spłaty odsetek i amortyzacji. Specjalne znaczenie ma działalność Banku przy konwersji pożyczek państwowych, których celem jest zmiana obligacji krótkoterminowych w obligacje długoterminowe. Poprawia to strukturę wewnętrzną długu. Bank prowadzi również operacje odwrotne, polegające na zmianie obligacji długoterminowych na obligacje krótkoterminowe: operacje te określa się mianem funding. Jeżeli nie udaje się zmienić obligacji krótkoterminowych na długoterminowe, może dojść do odmowy finansowania długu publicznego (unfunding) na giełdzie. Operacje państwowymi papierami wartościowymi prowadzi na giełdzie specjalny broker rządowy.
Finansowe transakcje rządu centralnego dokonywane są przez wiele funduszy państwowych. Najważniejszym z nich jest Fundusz Skonsolidowany 0Consolidated Fund). Jest on największym rachunkiem rządowym w Banku Anglii. Do 31 marca 1968 r. Fundusz ten był utożsamiany z Rachunkiem Skarbu Państwa (Exchequer), który – jak już wspominałem – był kasowym rachunkiem rządu. Za pomocą rachunku Funduszu Skonsolidowanego gromadzi się podatki i inne dochody oraz wpływy. Z Funduszu tego finansowane są zwykłe wydatki rządowe. Saldo rachunku tego Funduszu „trafia” na rachunek Narodowego Funduszu Pożyczek.
W zarządzaniu długiem publicznym ważną rolę odgrywa utworzony 1 kwietnia 1968 r. na mocy „National Loans Act” wzmiankowany już wcześniej Narodowy Fundusz Pożyczek. Celem utworzenia tego Funduszu było przeniesienie z Funduszu Skonsolidowanego pożyczek wewnętrznych, jak i całości transakcji pożyczkowych. Rozwiązanie takie sprzyja zarządzaniu długiem publicznym.
Zjawisko narastania długu publicznego – które jest obserwowane w wielu krajach zachodnich – w ostrej postaci ujawniło się także w Wielkiej Brytanii. Na dług publiczny, zwany również długiem sektora publicznego, składają się:
– dług narodowy,
– dług władz lokalnych,
– dług korporacji (przedsiębiorstw) publicznych.
Rola Banku Anglii w zarządzaniu długiem publicznym cz. II
W kontekście powyższych rozważań interesujący jest dług narodowy, gdyż za ten rodzaj długu ponosi odpowiedzialność rząd centralny, a bank centralny zajmuje się zarządzaniem nim. Lata osiemdziesiąte charakteryzowały się skokowym wzrostem długu narodowego w Wielkiej Brytanii. O ile w roku 1980 wynosił on 1620 min funtów, o tyle w roku 1991 już 190 290 min funtów. Dług narodowy w walutach zagranicznych wynosił (w przeliczeniu) odpowiednio: 3949 min funtów i 8270 min funtów. To rosnące zadłużenie wewnętrzne i zewnętrzne państwa jest wyzwaniem dla polityki finansowej oraz nakłada szczególne obowiązki na Bank Anglii zarządzający długiem narodowym. W tablicy 18 przedstawiona jest struktura rządowych papierów wartościowych i papierów gwarantowanych przez rząd według kryteriów:
– a) papiery wartościowe zbywalne (rynkowe) – papiery wartościowe niezbywalne,
– b) okres wykupu.
Na podkreślenie zasługuje podział papierów wartościowych na zbywalne i niezbywalne. Możliwości kształtowania długu są znacznie większe, jeżeli papiery wartościowe mogą być przedmiotem obrotu rynkowego. Państwo może wykorzystywać kursy giełdowe do poprawy swojej pozycji finansowej.
Przedstawiony przykład Banku Anglii i jego roli w finansowaniu deficytu budżetowego i zarządzaniu długiem narodowym ogranicza się do podstawowych informacji. Przypadek Banku Anglii należałoby opisać znacznie dokładniej. Interesujące byłoby zwłaszcza bliższe zapoznanie się z funkcjonowaniem poszczególnych rachunków funduszy państwowych, które są prowadzone przez Bank Anglii. Piszę o tym dlatego, że w Polsce istnieje pilna potrzeba stworzenia nowoczesnego systemu zarządzania rosnącym zadłużeniem wewnętrznym i potężnym zadłużeniem zewnętrznym państwa.
Leave a reply