Daily Archives 05/14/2015

Zrozumienie przyczyn zaspokojenia popytu państwa na pieniądz

Zrozumienie przyczyn zaspokojenia popytu państwa na pieniądz przez zaciąganie pożyczek będzie łatwiejsze, jeżeli bliżej przyjrzymy się typowej dla państwa metodzie realizacji dochodów, czyli metodzie sięgania do dochodów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Trzeba zwłaszcza podkreślić, że żaden z podmiotów nie chce definitywnie rezygnować ze swoich dochodów. Twierdzeniu temu nie przeczą przypadki dobrowolnego dotowania władz publicznych przez obywateli lub inne podmioty gospodarcze, gdyż są to zjawiska zupełnie marginesowe, jeśli odnieść je do wielkości globalnych dochodów publicznych.

przeczytaj resztę

Jan Ferdynand Nax – ciąg dalszy

W okresie fizjokratyzmu, którego głównym przedstawicielem był François Quesnay (1694-1774), dominował pogląd, że jedynym źródłem bogactwa i dochodu czystego {produit net) jest rolnictwo, a ściślej ziemia: jedynie praca w rolnictwie ma charakter produkcyjny. Konsekwencją takiego rozumienia gospodarki była koncepcja podatku jedynego, który powinni płacić

przeczytaj resztę

Prawo Wagnera

Prawo wzrastających wydatków publicznych, zwane prawem Wagnera, odegrało istotną rolę zarówno w teorii finansów, jak i w doktrynie realizowanej przez rządy krajów zachodnich. Prawo to było uzasadnieniem koncepcji państwa dobrobytu (welfare state), w którym realizowano na szeroką skalę wydatki socjalne, w tym wydatki na ubezpieczenia społeczne. Teoria fiansów publicznych Wagnera przyczyniła się zapewne do rozwoju ubezpieczeń społecznych (zdrowotnych i emerytalnych), w których państwo odegrało kreatywną rolę. Teoria Wagnera niewątpliwie przyczyniła się do rozwoju ubezpieczeń społecznych w Niemczech i w Anglii, stanowiła też teoretyczną podbudowę redystrybucji dochodu narodowego. Wagner zakwestionował więc neutralność polityki podatkowej, głoszoną przez ortodoksyjnych fiskalistów.

przeczytaj resztę

Okres przedkapitalistyczny cz. II

Elementy teorii finansów publicznych i zaleceń względem polityki oraz gospodarki finansowej państwa są zaskakująco dobrze rozwinięte w poglądach kameralistów. Myśl kameralistów, wyrażona zwłaszcza w dziełach

przeczytaj resztę

Krzywa użyteczności dobra publicznego – kontynuacja

Inaczej jest w przypadku dobra społecznego, co ilustruje rys. 3. Tutaj istnieje wyraźna zależność między dochodami indywidualnymi a użytecznością dobra społecznego. Dla osób o wysokich dochodach użyteczność dóbr społecznych jest niska, bo mogą one skorzystać z prywatnych usług np. zdrowotnych, edukacyjnych, które z reguły mają wyższy standard niż usługi publiczne. Jeżeli osoby o wysokich dochodach korzystają jednak ze wspomnianych np. usług zdrowotnych, to realizują pewną premię z tytułu użyteczności dobra społecznego. Wysokość tej premii zależy od stopnia obciążenia daninami publicznymi (podatkami) na rzecz funduszy publicznych, z których finansowane są dobra społeczne. Z reguły ciężary te są większe dla osób o wysokich dochodach niż dla osób o niskich dochodach, ze względu na stosowaną przez państwo progresję podatkową. Zależność między ciężarami ponoszonymi przez obywatela na rzecz wspólnoty a korzyściami, jakie on osiąga z tytułu użytkowania dóbr publicznych, jest sprawą odrębną: będzie ona rozważana w dalszej części pracy.

przeczytaj resztę

Zjawisko ucieczki przed podatkami

Konsekwencje gospodarcze i społeczne podatków prowokują do ucieczki przed nimi na drodze nielegalnej lub na drodze poszukiwania luk w prawie podatkowym. Przyczyny i motywy takiego postępowania podatnika są złożone. P.M. Gaudemet wyróżnia cztery podstawowe rodzaje przyczyn ucieczki przed podatkami15:

przeczytaj resztę