– kogo reprezentują władze publiczne lub w czyim interesie spełniają swoje funkcje, zwłaszcza alokacyjną i redystrybucyjną,
przeczytaj resztę
Transfery zewnętrzne oznaczają zasilanie podmiotów prywatnych w pieniądz pochodzący ze środków publicznych: mogą one być związane z finansowym wspieraniem przez władze publiczne realizacji ważnych celów społecznych i gospodarczych. Mogą to być np. transfery na rzecz spółdzielczego i prywatnego budownictwa mieszkaniowego czy transfery na rzecz prywatnego rolnictwa.
przeczytaj resztę
Biznes plan pomaga firmom zaistnieć. W biznes planie opisuje się sposób tworzenia firmy, rodzaj jej działalności, plany oraz rozwój. Strategia i misja firmy są także wpisane w biznes planie. Niejedna osoba ma zamiar napisać taki biznesplan i rozpocząć działalność gospodarczą. Jeśli człowiek nie potrafi napisać biznes planu to za niego taki plan sporządzi profesjonalna firma. Dobry biznesplan potrafi zracjonalizować plany działalności gospodarczej, zaplanować rozwój, umożliwić dobre funkcjonowanie na co dzień. Dzięki niemu niejedna osoba rozwija się o wiele lepiej, optymalniej i pełniej, zarabia pieniądze zatrudnia pracowników, zaciąga kredyty...
Skup złotych monet jest świetnym biznesem. Jest to zadanie ogólnoświatowe. Monety są bezcenne i można na nie liczyć, bo one dają wiele urozmaicenia w codziennym życiu. Klienci radzą sobie z handlem monetami. Kolekcjonerzy zbierają złote monety z całego świata. Zakup takich monet to wartość dla wielu osób. Dzięki nim można wzbogacić własne zbiory lub wystawić złote monety na sprzedaż. Klienci cieszą się takimi walutami, kolekcjonują złote monety, wiedząc, że jest to podstawa każdego interesu.
Pomijając tu analizę przyczyn występowania deficytu budżetowego, który w rozwiniętych krajach o gospodarce rynkowej po drugiej wojnie światowej był regułą, skonstatuję tylko fakt, że w okresie powojennym miał on inny charakter niż poprzednio. O ile niezrównoważenie budżetu i dług publiczny powstający w wiekach wcześniejszych, a także z początkiem obecnego stulecia miały charakter obiektywny w tym znaczeniu, że najczęściej były związane z prowadzeniem wojen, o tyle deficyt budżetowy i narastający w ostatnich latach lawinowo dług publiczny wywołane są przyczynami, do pewnego stopnia, subiektywnymi. Związane są one również z doktrynami ekonomicznymi oraz społecznymi. Konsekwencją preferowania określonej doktryny jest zwłaszcza interwencjonizm państwa oraz realizacja programu państwa socjalnego (dobrobytu). Subiektywny charakter przyczyn powstawania deficytu budżetowego podkreślam dlatego, że przyczyny te wcale nie ustały. Przeciwnie, spór o interwencjonizm państwowy, o świadczenia socjalne, o równowagę budżetową itd. nasilił się w kontekście doświadczeń ostatnich lat krajów wysoko rozwiniętych. W krajach tych realizowano zarówno koncepcje interwencjonizmu (neokeynesizmu), jak i koncepcje monetarystyczne (liberalizmu gospodarczego): te ostatnie zwłaszcza w latach osiemdziesiątych. Obecny stan gospodarki krajów wysoko rozwiniętych wskazuje na to, że żadna z zaproponowanych doktryn ekonomicznych nie gwarantuje „przyzwoitej” stopy wzrostu gospodarczego, nie minimalizuje bezrobocia, nie zapobiega inflacji itd. Te „mieszane” rezultaty stosowania doktryn ekonomicznych i realizowania opierającej się na nich polityki ekonomicznej wzmagają jedynie zamieszanie wokół równowagi budżetowej i deficytu budżetowego.
przeczytaj resztę
Decentralizacja finansów publicznych najpełniej dokonuje się przez przeniesienie istotnej części kompetencji, obowiązków i alokacji środków pieniężnych na szczebel lokalny. Wynika to z podkreślonego już faktu, że decyzje finansowe odnośnie do wydatków publicznych podejmują władze publiczne, które z natury rzeczy powinny mieć najlepsze rozeznanie co do potrzeb zbiorowości lokalnych. Ponadto system tworzenia lokalnych zasobów finansowych może mieć wbudowane silne bodźce oddziałujące na władze samorządowe w celu powiększania dochodów przeznaczonych na potrzeby lokalne.
przeczytaj resztę
Między władzami publicznymi (państwowymi i samorządowymi) a otoczeniem istnieje więc wyraźna granica majątkowa i dochodowa. Dla przeciętnego obywatela granica między tym, co publiczne a tym, co prywatne jest bardziej wyraźna niż między tym, co państwowe a tym, co samorządowe. Władze państwowe i władze samorządowe tworzą więc jednolitą kategorię własności względem otoczenia (własność prywatną). Wynikają stąd ważne konsekwencje:
przeczytaj resztę
Kształtowanie się proporcji między wydatkami stałymi a wydatkami zmiennymi jest o tyle ważne, że to właśnie wydatki zmienne wyznaczają rzeczywiste pole wyboru władz publicznych w alokowaniu środków, a więc tworzą warunki do prowadzenia polityki przez wydatki publiczne. Z podziałem wydatków publicznych na wydatki stałe i zmienne wiąże się także podział na:
przeczytaj resztę
Logiczną konsekwencją koncepcji małego budżetu jest brak odpowiedzialności państwa za pełne wykorzystanie zdolności wytwórczych, w tym także odpowiedzialności za bezrobocie. Realizacja tych celów wymaga przecież wysokich wydatków, a to albo zwiększałoby budżet i podatki, albo zmuszało do zaciągania pożyczek sankcjonujących deficyt budżetowy.
przeczytaj resztę
Zasadnicze znaczenie dla badania równowagi budżetowej ma porównanie strumieni dochodów i wydatków na koniec roku budżetowego. Zamknięcie okresu budżetowego wywołuje ważne skutki prawne i ekonomiczne. Budżet jest uchwalony przez parlament na okres roku, potem traci moc, co oznacza, że organy budżetowe nie mają prawa do korzystania ze środków budżetowych. Prawo to nabędą dopiero wraz z uchwaleniem przez parlament nowego budżetu. Z ekonomicznego punktu widzenia nie wykorzystane środki budżetowe „nie przepadają”, lecz po konfrontacji z sumą strumieni dochodów tworzą saldo, które oznacza albo powstanie zobowiązań banku wobec budżetu, albo przeciwnie.
przeczytaj resztę
Ekonomiczny sens wydatków publicznych polega na tym, że w ich wyniku następuje alokacja dóbr, czyli wykorzystanie części produktu krajowego brutto. Wydatki publiczne stanowią więc kluczowy element administracyjnego mechanizmu alokacji zasobów w gospodarce. Mechanizm ten musi współistnieć z rynkowym mechanizmem alokacji zasobów przynajmniej w takim zakresie, w jakim niemożliwe jest zastosowanie mechanizmu rynkowego, a więc w przypadku potrzeb wspólnych, które – ze względu na ich cechy fizyczne – muszą być zaspokojone w sposób kolektywny. W pewnym obszarze istnieje możliwość alternatywnego zastosowania mechanizmu rynkowego albo mechanizmu administracyjnego. Przykładem mogą być usługi zdrowotne i usługi edukacyjne.
przeczytaj resztę
Nie podejmując dyskusji z argumentami zgłaszanymi przez zwolenników i przez przeciwników polityki fiskalnej zauważmy, że w praktyce konieczne jest pragmatyczne, a nie doktrynalne, podejście do instrumentów oddziaływania państwa na gospodarkę. To pragmatyczne podejście oznacza konieczność i możliwość wykorzystania w funkcji stabilizacyjnej gospodarki zarówno instrumentów fiskalnych, jak i monetarnych. W każdym razie posługiwanie się instrumentami fiskalnymi zawsze jest konieczne, tak w odniesieniu do alokacji zasobów w gospodarce, jak i w odniesieniu do redystrybucji dochodów. Jeżeli tak, to rezygnacja z możliwości, jakie tkwią w fiskalnych instrumentach alokacyjnych i redystrybucyjnych w celu wykorzystania ich do stabilizacji gospodarki, byłoby błędem doktrynalnym.
przeczytaj resztę