W ujęciu mikroekonomicznym musimy analizować skutki nakładania podatków przez pryzmat rynku, tzn. ich wpływ na kształtowanie się popytu i podaży, na równowagę na rynku danego dobra (czynnika wytwórczego), a w ostateczności na decyzje producentów, konsumentów i inwestorów.
przeczytaj resztę
Omówione w poprzednim podrozdziale trudności z rozróżnianiem dobra publicznego i dobra prywatnego na tym się nie kończą. Występują one także w obrębie samego dobra publicznego. Charakterystyczne jest np., że w literaturze krajowej i zagranicznej pojęć „dobro publiczne”, „dobro społeczne” („public good’\ ,,sociał good”) używa się zamiennie. Nie jest przy tym jasne, na ile jest to świadome, a na ile przypadkowe. Załóżmy jednak, że w rzeczywistości istnieją trzy kategorie dóbr:
przeczytaj resztę
Problem racjonalizacji wydatków publicznych musi być rozwiązywany w dwóch zasadniczych płaszczyznach:
przeczytaj resztę
Wyrazem antyfiskalnej postawy wobec gospodarki są, moim zdaniem, tzw. standardy z Maastricht wyznaczone dla krajów Unii Europejskiej, ważne dla obecnych członków UE przed wprowadzeniem wspólnej waluty, jak też przed przystąpieniem do UE nowych członków. Wśród standardów tych znajdują się:
przeczytaj resztę
Saldo kredytowe nazywane jest też czasami saldem pierwotnym. Wyodrębnienie salda pierwotnego jest ważne z punktu widzenia oceny zdolności podatkowej gospodarki i społeczeństwa w danym roku fiskalnym. Posługiwanie się saldem pierwotnym jest również wielce przydatne przy badaniu ekonomicznej treści strumieni wpływających na rachunki władz publicznych oraz strumieni odpływających z tychże rachunków.
przeczytaj resztę
W sprawie bezwzględnego zrównoważenia budżetu zajęto stanowisko na Międzynarodowej Konferencji Finansowej w Brukseli w 1920 r.: stwierdzono, że państwa, które wchodzą na drogę deficytu budżetowego doprowadzą swoje kraje do ruiny20.
przeczytaj resztę
W dalszych rozważaniach pomijam charakterystykę wszystkich funkcji banku centralnego w nowoczesnych systemach bankowych. Natomiast zwrócę uwagę na istotę owej szczególnej roli banku centralnego w systemie ekonomiczno-społecznym, która wiąże się z jego stosunkami z państwem, a ściślej z rządem.
przeczytaj resztę
Drugi cel polityki fiskalnej, tzn. wydatkowanie środków publicznych, nie wymaga rozwijania, gdyż zostało już omówione wcześniej. Nie chcę pomniejszać znaczenia kwestii związanych z wydatkowaniem publicznym, przeciwnie, w przedstawionych wcześniej rozważaniach zwracałem uwagę na wiele dylematów, które muszą rozstrzygać władze publiczne, np. związanych z alokacją środków publicznych, sposobem finansowania, metodami racjonalizacji itd.
przeczytaj resztę
Realizacja spełnianych przez podatki funkcji wymaga działalności praktycznej, wyrażającej się w ustaleniu obowiązku podatkowego, wymiarze podatku, jego ściągnięciu itd. W teorii i praktyce wszystkie te działania określa się mianem: technika podatkowa. Termin ten znajduje pewne uzasadnienie w wielu czynnościach technicznych, a ściślej administracyjnych i organizacyjnych, których wykonanie jest konieczne, aby podatek zasilił środki publiczne, ale w istocie rzeczy w owej technice podatkowej kryje się sens ekonomiczny podatku. Czymże innym jest ustalanie podstawy opodatkowania, określanie rodzaju ulg i zwolnień podatkowych, jeśli nie działaniem wywołującym skutki ekonomiczne dla opodatkowanych podmiotów. Z tym zastrzeżeniem można przystąpić do charakterystyki techniki podatkowej.
przeczytaj resztę
O tym jak duże mogą być potencjalne zasoby finansowe stawiane do dyspozycji władz regionalnych decydują następujące podstawowe czynniki:
przeczytaj resztę
Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego, czyli hamowanie ekspansji gospodarki w okresie jej nadmiernego wzrostu i pobudzanie aktywności gospodarczej w okresie słabnięcia procesów gospodarczych.
przeczytaj resztę
Krzywa podaży dobra publicznego SS ilustruje koszt krańcowy, który może być ponoszony przez konsumentów A i B, przy różnej podaży dobra publicznego. Przecięcie się krzywej podaży SS z łączną krzywą popytu DA+DB W punkcie E oznacza, że konsumenci A i B zużywają tę samą ilość dobra publicznego. Jednakże cena, którą płaci każdy z konsumentów, jest różna. Konsument A płaci za dobro publiczne cenę odpowiadającą odcinkowi OM, a konsument B – cenę odpowiadającą odcinkowi OL: łączna cena wynosi tyle, co odcinek OK.
przeczytaj resztę