Monthly Archives Maj 2015

05/20/2015, Kategorie  Teoria | No comments

W przedstawionym przykładzie oczywisty jest nie tylko wpływ podatku na cenę oraz popyt, a w konsekwencji podaż dobra A w ujęciu fizycznym, lecz także nadmierne obciążenie podatkowe. Graficznym tego wyrazem jest zaciemnione pole trójkąta GE’E. Wskazuje ono na dwoisty charakter podatku: nałożenie podatku przyniosło, co prawda, państwu dochody (PP’E’G), ale doprowadziło też do zmniejszenia popytu i w konsekwencji ograniczenia produkcji. Dochód państwa został więc okupiony stratą netto, która jest wyrazem nadmiernego obciążenia gospodarki podatkami5.

05/19/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Występowanie tych dwóch rodzajów wydatków państwa, o zdecydowanie różnym charakterze, prowadzi do ważnego wniosku, mianowicie, że w obszarze jego działalności zachodzą różnorodne zjawiska i procesy gospodarcze. Powstaje wobec tego istotne pytanie i wątpliwość, czy termin „sektor publiczny” nie jest nazbyt dowolnie używany w teorii i praktyce. Wątpliwość ta podnoszona jest także w literaturze2. Dla sektora publicznego podobnie jak dla finansów publicznych – spoiwem jest nieprywatna własność majątku i funduszy.

05/19/2015, Kategorie  Teoria | No comments

W przekroju instytucjonalnym system finansów publicznych tworzą fundusze przyjmujące najczęściej formę:

05/18/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Na podkreślenie zasługuje również podział salda budżetowego na saldo nominalne oraz saldo realne. Podział ten jest związany z występowaniem zjawisk inflacyjnych w gospodarce. Wpływają one na ogół w różnym stopniu na kształtowanie się dochodów i wydatków budżetowych.

05/18/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Zanim przejdę do omówienia poglądów Wagnera, zwróćmy uwagę na fakt, że zwolennicy interwencjonizmu państwa w gospodarce pojawili się nie tylko w Niemczech. Początkowo, w XIX wieku, postulaty ingerencji państwa ograniczają się jedynie do sfery podziału dochodu narodowego. Mechanizm rynkowy tworzy bowiem warunki do wynagradzania czynników produkcji, tj, ziemi, pracy, kapitału, a także gwarantuje maksymalizację dochodu społecznego, ale nie jest w stanie zaspokajać rosnących potrzeb społecznych. Te względy społeczne przemawiają za interwencją państwa w sferę dochodów bez wypaczania rynkowych zasad jego tworzenia. Koncepcja ta nazywa się socjalizmem reformistycznym34. Wraz z upływem czasu teoretyczne podstawy interwencji państwa w sferę produkcji stworzyli: wybitny ekonomista szwedzki

05/17/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Z racjonalnego punktu widzenia współcześnie – jak wolno sądzić – nie ma podstaw do zasadniczych sprzeczności między rządem a bankiem centralnym, gdyż obydwie te instytucje, chcąc nie chcąc, ponoszą odpowiedzialność za stan i rozwój gospodarki oraz społeczeństwa. Koordynacja działalności rządu i banku centralnego musi się dokonywać w ramach systemu finansowego gospodarki rynkowej. Charakterystyczne jest, że np. w dyskusji wyolbrzymia się hipotetyczne sprzeczności między bankiem centralnym a rządem, nie przykładając należytej uwagi do komplementarności działalności banku centralnego i rządu posługującego się budżetem i zarządzającego skarbem państwa. Tymczasem trudno wyobrazić sobie np. tworzenie współczesnego pieniądza urzędowego bez zabezpieczenia udzielanego przez rząd, a ściślej przez skarb państwa. Widać to w sposób oczywisty w bilansach banków centralnych. Dochodzimy tutaj do istoty stosunków finansowych między bankiem centralnym a rządem.

05/17/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Podatek jest klasyczną daniną publiczną. Należy on do najstarszych kategorii finansowych i w ogóle ekonomicznych. Jako taki wymaga specjalnych i wieloaspektowych rozważań. Rozpocznę jednak od definicji podatku.

05/17/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Z wymienionych wyżej powodów problem zrównoważenia budżetu należał w przeszłości i należy obecnie do wielce kontrowersyjnych, przy czym zauważalna jest wyraźna zmiana stosunku teorii i praktyki od czasów wielkiego kryzysu gospodarczego.

05/16/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Dla nauki o finansach publicznych podstawowe znaczenie ma kategoria dobra publicznego. To właśnie istnienie tego rodzaju dobra jest przyczyną gromadzenia funduszy publicznych, koniecznych do finansowania procesów tworzenia dóbr publicznych (budowa dróg, lotnisk, portów morskich), jak też finansowania eksploatacji urządzeń publicznych.

05/15/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Trzeba zresztą wyraźnie zaznaczyć, że równowagi budżetowej nie można rozpatrywać w oderwaniu od systemu finansów publicznych: analiza musi być prowadzona na tle równowagi sektora publicznego i równowagi całej gospodarki.

05/15/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Trzeba zresztą zauważyć, że wiele dziedzin życia społecznego jest wyłączną domeną władz publicznych (sektora budżetowego). Decydują o tym m.in. względy bezpieczeństwa kraju (kontrola obszaru powietrznego, w tym także cywilnej komunikacji lotniczej). Podobnie jest z niektórymi dziedzinami życia wewnętrznego, newralgicznymi dla funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki.

05/15/2015, Kategorie  Teoria | No comments

W teorii skarbowości i budżetu sformułowane zostały zasady, których przestrzeganie w praktyce powinno zapewnić sprawne i racjonalne funkcjonowanie budżetu. Jednakże ilość formułowanych zasad, ich treść i ranga należą – podobnie jak pojęcie budżetu, jego cechy i funkcje – do kwestii spornych. Stąd też problem zasad budżetowych rozpatrujemy przede wszystkim z punktu widzenia próby rozstrzygnięcia istoty tych kontrowersji, nie zaś szczegółowego omawiania wszystkich zasad budżetowych.