Wpływ podatków na oszczędności i inwestycje

W gospodarce rynkowej decyzje alokacyjne związane są mniej lub bardziej widocznie z oszczędnościami pieniężnymi podmiotów. Skłonność podmiotów do oszczędzania uzależniona jest nie tylko od: (1) stopy oprocentowania depozytów, (2) stopy inflacji, lecz także od (3) stopy opodatkowania dochodów z kapitału, czyli oszczędności pieniężnych podmiotów ulokowanych na rynku finansowym. Również skłonność do inwestowania przez przedsiębiorstwa jest uzależniona od stopy opodatkowania dochodów z zainwestowanego kapitału. Zagadnienie to rozpatrzymy w oparciu o rys. 13.

przeczytaj resztę

Koncepcje indywidualistyczne

W teorii indywidualistycznej państwo i poszczególni obywatele są antagonistycznymi stronami. Stąd też działalność państwa prowadzi – w wyniku ingerencji podatkowej – do zmiany użyteczności dochodów osiągniętych przez obywateli w ramach gospodarki rynkowej. Jeśli tak, to aby nie deformować tych proporcji, państwo powinno rozkładać ciężary podatkowe adekwatnie do ich użyteczności. Jeśliby tak się działo, to mielibyśmy do czynienia ze swego rodzaju transakcjami, przy których obowiązuje zasada ekwiwalentności. Za zapłacone podatki obywatel otrzymuje określone świadczenie.

przeczytaj resztę

Ortodoksyjna teoria finansów publicznych – kontynuacja

W sprawie bezwzględnego zrównoważenia budżetu zajęto stanowisko na Międzynarodowej Konferencji Finansowej w Brukseli w 1920 r.: stwierdzono, że państwa, które wchodzą na drogę deficytu budżetowego doprowadzą swoje kraje do ruiny20.

przeczytaj resztę

Kwestia autonomii banku centralnego względem rządu

W dalszych rozważaniach pomijam charakterystykę wszystkich funkcji banku centralnego w nowoczesnych systemach bankowych. Natomiast zwrócę uwagę na istotę owej szczególnej roli banku centralnego w systemie ekonomiczno-społecznym, która wiąże się z jego stosunkami z państwem, a ściślej z rządem.

przeczytaj resztę

Państwo może wpływać stabilizująco na rynek pracy

Stabilizacyjna funkcja finansów publicznych przejawia się także w oddziaływaniu dochodów, wydatków i salda budżetu na:

przeczytaj resztę

Efekt podatkowego spustoszenia

Przedstawione wyżej przykłady opodatkowania produktów oraz opodatkowania pracy żywej wykazują jednocześnie, że podatki mogą wpływać na stopień wykorzystania zasobów w gospodarce. Stąd też w gospodarce rynkowej tak duże znaczenie przywiązuje się do skutków, jakie wywołują ciężary podatkowe. Skutki te określane są obrazowo jako „efekt spustoszenia” (waste). Graficznym obrazem tego zjawiska jest rys. 12.

przeczytaj resztę

Szczegółowe cele polityki fiskalnej

Drugi cel polityki fiskalnej, tzn. wydatkowanie środków publicznych, nie wymaga rozwijania, gdyż zostało już omówione wcześniej. Nie chcę pomniejszać znaczenia kwestii związanych z wydatkowaniem publicznym, przeciwnie, w przedstawionych wcześniej rozważaniach zwracałem uwagę na wiele dylematów, które muszą rozstrzygać władze publiczne, np. związanych z alokacją środków publicznych, sposobem finansowania, metodami racjonalizacji itd.

przeczytaj resztę

Okres przedkapitalistyczny

Przedstawione w rozdziale 1 rozważania wskazują na ścisły związek finansów publicznych z instytucją państwa. Ze związku tego wynika istotna zależność między pojmowaniem roli państwa w kształtowaniu procesów społecznych i gospodarczych a poglądami na rolę spełnianą przez finanse publiczne.

przeczytaj resztę

Technika podatkowa

Realizacja spełnianych przez podatki funkcji wymaga działalności praktycznej, wyrażającej się w ustaleniu obowiązku podatkowego, wymiarze podatku, jego ściągnięciu itd. W teorii i praktyce wszystkie te działania określa się mianem: technika podatkowa. Termin ten znajduje pewne uzasadnienie w wielu czynnościach technicznych, a ściślej administracyjnych i organizacyjnych, których wykonanie jest konieczne, aby podatek zasilił środki publiczne, ale w istocie rzeczy w owej technice podatkowej kryje się sens ekonomiczny podatku. Czymże innym jest ustalanie podstawy opodatkowania, określanie rodzaju ulg i zwolnień podatkowych, jeśli nie działaniem wywołującym skutki ekonomiczne dla opodatkowanych podmiotów. Z tym zastrzeżeniem można przystąpić do charakterystyki techniki podatkowej.

przeczytaj resztę

Finansowe podstawy działalności władz regionalnych

O tym jak duże mogą być potencjalne zasoby finansowe stawiane do dyspozycji władz regionalnych decydują następujące podstawowe czynniki:

przeczytaj resztę

Stabilizacyjne oddziaływania finansów publicznych mogą być różne

Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego, czyli hamowanie ekspansji gospodarki w okresie jej nadmiernego wzrostu i pobudzanie aktywności gospodarczej w okresie słabnięcia procesów gospodarczych.

przeczytaj resztę

Różnica między krzywymi popytu na dobro publiczne

Krzywa podaży dobra publicznego SS ilustruje koszt krańcowy, który może być ponoszony przez konsumentów A i B, przy różnej podaży dobra publicznego. Przecięcie się krzywej podaży SS z łączną krzywą popytu DA+DB W punkcie E oznacza, że konsumenci A i B zużywają tę samą ilość dobra publicznego. Jednakże cena, którą płaci każdy z konsumentów, jest różna. Konsument A płaci za dobro publiczne cenę odpowiadającą odcinkowi OM, a konsument B – cenę odpowiadającą odcinkowi OL: łączna cena wynosi tyle, co odcinek OK.

przeczytaj resztę