Mechanizm kształtowania finansowych zasobów regionu – kontynuacja

Wśród teoretyków rozwoju regionalnego nietrudno jest spotkać przeciwników ingerencji władz centralnych, w wyniku której następuje przemieszczenie dochodów między regionami. Głównym argumentem przemawiającym za neutralną rolą władz centralnych w zakresie podziału dochodów wypracowanych przez poszczególne regiony jest to, iż ingerencja władz centralnych zniechęca do powiększania dochodu narodowego w bogatszych regionach. Z tych właśnie względów władze centralne nie tylko nie powinny hamować wzrostu dochodu narodowego w tych regionach, lecz wzrost ten powinny popierać, gdyż regiony bogate, dynamiczne, są – jak to się określa – „lokomotywą” rozwoju całej gospodarki, z czego korzyści odnoszą także regiony biedniejsze. Argumentację tę można zrozumieć, nie zmienia to jednak faktu, że zalecane władzom centralnym ograniczenia w zakresie silniejszej ingerencji w dochody regionów bogatszych mogą prowadzić do zwiększania odległości między biegunami, na których znajdują się bogate i biedne regiony.

przeczytaj resztę

Ulgi systemowe i podatkowe

Ulgi podatkowe to tylko częściowe ograniczenie ciężaru podatkowego. We współczesnych systemach podatkowych na ogół występują dwa rodzaje ulg:

przeczytaj resztę

Przyczyny powstawania długu publicznego

W krajach wysoko i średnio rozwiniętych, o ustabilizowanej gospodarce, dług publiczny jest zjawiskiem powszechnym, utrzymującym się przez dziesięciolecia. Pewną ilustracją tego zjawiska są dane zawarte w tablicy 12.

przeczytaj resztę

Koncepcje organiczne

Istotny wkład w systematykę i opis teorii finansów publicznych wniósł amerykański ekonomista James M. Buchanan. Teorie finansów publicznych wiąże on – co zresztą nie jest odkrywcze

przeczytaj resztę

Istota i cel polityki fiskalnej

Współczesne państwo akceptując mechanizm rynkowy oraz prawa rządzące rynkiem nie może rezygnować z oddziaływania na gospodarkę. Wynika to z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze, możliwości samoczynnego kształtowania procesów gospodarczych są ograniczone i wymagają pewnej interwencji państwa, chociaż zakres tej interwencji oraz stosowane narzędzia są przedmiotem ostrych polemik teoretycznych oraz kontrowersji wśród polityków gospodarczych.

przeczytaj resztę

Programowanie budżetowe

Racjonalizacja wydatków publicznych jest tym trudniejsza, im większy jest stopień ich agregacji. Najwięcej trudności występuje więc przy racjonalnym kształtowaniu wydatków budżetu państwa na szczeblu centralnym. Jest to zrozumiałe, gdyż rozpoznanie rzeczywistych potrzeb obywateli i gospodarki jest wielce skomplikowane. Inaczej sprawa wygląda w przypadku budżetów budowanych dla poszczególnych jednostek sektora publicznego oraz w przypadku budżetów szczebla podstawowego. W tym ostatnim przypadku jednak istotny jest zakres wydatków publicznych. Sporządzanie budżetu dla kilkutysięcznej wspólnoty lokalnej to co innego, niż sporządzanie budżetu dla wielomilionowego miasta, chociaż z formalnego punktu widzenia i pierwszy, i drugi przypadek dotyczy budżetu lokalnego, budżetu szczebla podstawowego.

przeczytaj resztę

Pojęcie nauki o finansach publicznych

Gdy przystępuje się do studiowania określonej dziedziny wiedzy, niezbędne jest – w miarę precyzyjne – określenie jej przedmiotu, celów poznawczych, metody badawczej, funkcji spełnianych wobec praktyki itd. Nie zawsze jest to możliwe. Rozwój nauki w ogóle i postępująca specjalizacja badań powodują, że szereg dyscyplin ,,zgłasza pretensje” w stosunku do danego przedmiotu poznania. Inaczej mówiąc, zjawiska i procesy występujące w otaczającym nas świecie są przedmiotem zainteresowania różnych dyscyplin. Fakt ten należy uznać mimo wspomnianych trudności definicyjnych – za pożyteczny dla rozwoju nauki. Interdyscyplinarne podejście do zjawisk i procesów występujących w przyrodzie oraz w społeczeństwie pozwala lepiej rozpoznać ich istotę i rządzące nimi prawa.

przeczytaj resztę

Kryteria jakościowe w systemie finansów publicznych

Jeżeli np. odnieść nasze rozważania do systemu finansów publicznych, to moglibyśmy założyć, że celem tego systemu jest zgromadzenie maksymalnej wielkości funduszy publicznych. Taki cel można by nawet zapisać w sposób sformalizowany. Nie trzeba jednak specjalnej argumentacji, aby odrzucić takie kryterium jako podstawę oceny systemu finansów publicznych. Lepszym kryterium byłoby np. optymalizowanie rozmiarów funduszy publicznych przez podatki i inne daniny publiczne. Jednakże ogólne kryterium optymalizacji redystrybucji dochodów przez system finansów' publicznych wymaga ustanowienia kryteriów szczegółowych, powstaje bowiem pytanie: co to jest optymalna stopa redystrybucji?

przeczytaj resztę

Charakterystyka Banku Anglii

Bank Anglii powstał w 1694 r. jako bank emisyjny i depozytowy. Pomyślany był jako instytucja publiczna, gdyż jego kapitał zakładowy powstał w wyniku subskrypcji publicznej. W 1946 r. Bank Anglii został znacjonalizowany i jako taki przeprowadza operacje finansowe państwa oraz jest organem polityki finansowej rządu.

przeczytaj resztę

Zmiana treści kategorii finansowych

Upadek realnego socjalizmu w Polsce stworzył potrzebę zbudowania systemu finansów publicznych adekwatnego do gospodarki rynkowej. Wprawdzie w poprzednim systemie występowały instytucje finansowe z nazwy identyczne, jak w gospodarce rynkowej, ale ich treść ekonomiczna i społeczna była zgoła odmienna. Inną rolę spełniały też instytucje noszące typowe dla klasycznych finansów publicznych nazwy.

przeczytaj resztę

Polityczne czynniki kształtowania równowagi budżetowej

Przez polityczne czynniki równowagi budżetowej rozumie się zespół zachowań państwa, które układają się w określoną strategię państwa. Tak więc, jeżeli państwo realizuje strategię silnej władzy centralnej w stosunku do gospodarki i społeczeństwa, to musi to mieć wyraz w budżecie państwa, tzn. w jego wielkości oraz strukturze dochodów i wydatków. Wyrazem centralistycznej strategii państwa mogą być znaczne nadwyżki budżetowe jako skutek ich nadmiernej – w stosunku do rzeczywistych potrzeb – centralizacji. W działalności budżetowej chodzi wówczas nie tyle o zgromadzenie potrzebnych państwu (centrum) dochodów, ile o pozbawienie tych dochodów innych podmiotów, np. przedsiębiorstw.

przeczytaj resztę

Rodzaje wydatków publicznych

Podstawowe kryterium podziału wydatków publicznych wiąże się z funkcjami państwa i samorządu. Funkcje te, z kolei, mogą być różne, zawsze jednak należy do nich zaliczyć trzy podstawowe:

przeczytaj resztę