09/24/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Analiza wydatków w przekroju działowym, a nie wykonawczym (resortowym), pozwala określić rzeczywistą alokację środków pieniężnych na dany dział bez względu na to, czy dysponentem środków są władze centralne, władze regionalne czy władze samorządowe. Wydatki publiczne na ochronę zdrowia w Polsce są alokowane przez resort zdrowia, ale przede wszystkim przez budżety wojewodów, a także inne resorty (wojskowa służba zdrowia, kolejowa służba zdrowia, służba zdrowia resortu spraw wewnętrznych itp.). Drugi istotny podział wydatków publicznych to:

09/23/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Przedstawione podejście ilustrujące zależność między rozmiarami podatku i jego wpływem na ceny produktu A a rozmiarami produkcji (sprzedaży) produktu A wraz z hipotetycznymi skutkami opodatkowania, znajduje pełne zastosowanie do alokacji zasobów. Jest to zupełnie oczywiste, gdyż zasoby te są przedmiotem transakcji rynkowych. Stąd też nałożenie podatku na dany rodzaj zasobów nie może pozostać bez wpływu na jego cenę, a także na zastosowanie w procesach wytwórczych. Jednakże rozłożenie ciężarów podatkowych, jako konsekwencja zastosowania danego czynnika wytwórczego, może kształtować się różnie i jest uzależnione od konstrukcji danego podatku.

09/23/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Fundusze prywatne muszą więc być chronione i tworzone niezależnie od tego, czy obywatele chcą i mogą ponosić ciężary finansowe na ten cel. Dostęp każdego obywatela do danego dobra publicznego jest więc nieograniczony w ogólności, a ze względu na posiadane dochody w szczególności.

09/22/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Dla pewności przypomnijmy, że mnożnik k' oznacza wartość k po opodatkowaniu dochodów: do tablicy 6 został on przeniesiony z tablicy 5. Przyrost dochodu narodowego jest rezultatem pomnożenia przyrostu wydatków państwa przez odpowiedni mnożnik k'. Przyrost podatków jest rezultatem pomnożenia przyrostu dochodu narodowego przez przyjętą stopę opodatkowania netto, a przyrost deficytu budżetowego jest wynikiem różnicy między poniesionymi dodatkowymi wydatkami a przyrostem wpływów z tytułu podatków. 2 danych zawartych w tablicy 6 wynika, że nawet w przypadku łącznego zastosowania środków polityki fiskalnej, tzn. wzrostu wydatków budżetowych oraz wzrostu podatków, następuje wzrost dochodu narodowego. Wzrost ten jest silniejszy od wzrostu wydatków. Przyczyną tego jest działanie mnożnika wydatkowego. Dzięki mnożnikowi deficyt budżetowy rośnie, ale w mniejszym stopniu niż wynikałoby to ze wzrostu wydatków budżetowych. Różnice te są spowodowane zmieniającą się krańcową skłonnością do konsumpcji.

09/20/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Trudności i negatywne skutki, jakie powstają w związku z wykorzystywaniem funkcji alokacyjnej i funkcji redystrybucyjnej finansów publicznych mogą być częściowo złagodzone przez wykorzystywanie finansów publicznych do stabilizowania gospodarki rynkowej. Innymi słowy, celem władz publicznych powinno być umiejętne posługiwanie się instrumentami alokacji zasobów, redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego. Długookresowa obserwacja mechanizmu rynkowego wskazuje wyraźnie, że przebieg procesów gospodarczych odbywa się z różnym natężeniem w czasie. Aktywność gospodarcza społeczeństwa wznosi się i opada. Mechanizm rynkowy nie jest więc w stanie samoczynnie zapewnić satysfakcjonującej stopy wzrostu gospodarczego, wysokiej stopy zatrudnienia, niskiej stopy inflacji, równowagi w bilansie płatniczym kraju itd. Pomijając – ze względu na zakres naszych rozważań – przyczyny takiego stanu rzeczy, trzeba stwierdzić, że skala wahliwości cyklu koniunkturalnego nie jest obojętna dla funkcjonowania gospodarki, a więc ani dla społeczeństwa, ani dla władz publicznych (politycznych). Istnieje wiele przyczyn, by łagodzić przebieg cyklu koniunkturalnego. Charakteryzując sens i znaczenie funkcji stabilizacyjnej finansów publicznych musimy pamiętać że:

09/19/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Zagadnienie „dobrej” polityki fiskalnej państwa od dawna jest przedmiotem rozważań teoretycznych. Godne uwagi są poglądy Adama Krzyżanowskiego, wedle którego: „Istotą dobrej polityki finansowej jest dążenie do zrównoważenia budżetu bez przeciążenia podatkowego, a więc bez inflacji i bez przeciążenia finansowego w innej formie. Budżet zrównoważony kosztem przeciążenia podatkowego jest tylko chwilowo zrównoważony”3.

09/19/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Nie jest moim zadaniem poszukiwanie przyczyn i prawidłowości zachodzących między deficytem budżetowym a innymi zjawiskami finansowymi i rzeczowymi (realnymi) w gospodarce Stanów Zjednoczonych. Chodzi o pokazanie strukturalnego charakteru zjawiska i jego skali.

09/19/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Rola Banku Anglii w finansowaniu deficytu budżetowego od dawna jest ustalona i zbliżona do roli, jaką pełnią banki centralne w innych krajach o gospodarce rynkowej. Aby wyjaśnić tę rolę, trzeba rozróżnić bieżące oraz średnio- i długoterminowe potrzeby finansowe rządu. Rozróżnienie to jest ważne dlatego, że Bank Anglii bezpośrednio finansuje bieżące potrzeby rządu wtedy, gdy dochody z tytułu podatków nie zapewniają bieżącej płynności finansowej rządu. Finansowanie bieżącego deficytu budżetowego dokonuje się przez zakup od rządu weksli skarbowych, czyli krótkoterminowych instrumentów finansowych, które Bank Anglii sprzedaje przede wszystkim bankom komercyjnym w ramach operacji otwartego rynku. Istoty tych operacji nie będę omawiać. W każdym razie transakcje wekslami skarbowymi dokonywane przez Bank Anglii mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia wypłacalności rządu oraz finansowania bieżącego deficytu budżetowego. Bank Anglii występuje tu w roli pożyczkodawcy ostatniej instancji dla rządu. Jest to szczególnie ważne wtedy, gdy inne skarbowe papiery wartościowe (obligacje) są niechętnie nabywane. Sytuacja taka wystąpiła w Wielkiej Brytanii np. w latach 1958-1964, kiedy to londyńskie banki clearingowe radykalnie zredukowały (o ponad 50%) udział państwowych papierów wartościowych w swoich portfelach.

09/18/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

W rezultacie nałożenia podatku netto oraz krańcowej skłonności do konsumpcji, popyt konsumpcyjny, pomimo wzrostu dochodów o jedną jednostkę monetarną, wzrośnie tylko o 0,42 jednostki monetarnej.

09/18/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Opisując mechanizm powstawania deficytu budżetowego i długu publicznego należy mieć na uwadze strumieniowy charakter dochodów i wydatków budżetowych. Obserwacja funkcjonowania budżetu prowadzi bowiem do wniosku, że jest to urządzenie przypominające – jak to trafnie zauważył S. Bolland – pompę ssąco-tłoczącą8, czyli przyjmujące strumienie dochodów od jednych podmiotów i kierujące je do innych podmiotów. Wyjaśnienie równowagi budżetowej wyłącznie w kategoriach analizy strumieniowej nie jest jednak w pełni możliwe, ponieważ rzadko strumienie dochodów są zgodne pod względem ich rozmiarów i czasu ze strumieniami wydatków. Rezultat porównania tych dwu strumieni można przedstawić w następującej, wysoce zagregowanej, formie:

09/18/2015, Kategorie  Teoria | No comments

Nauka o finansach publicznych bada zatem zarówno przyczyny, dla których tworzy się fundusze publiczne, jak też różnorodne skutki, jakie wywołuje tworzenie funduszy publicznych. Ustalania przyczyn oraz skutków powstawania funduszy publicznych nie można ograniczać do pytań i odpowiedzi formułowanych na wysokim szczeblu abstrakcji. Nie można np. poprzestać jedynie na skonstatowaniu faktu, że fundusze publiczne powstają dlatego, że państwo i inne związki publicznoprawne zgłaszają popyt na pieniądz. Nauka o finansach publicznych musi szukać odpowiedzi m.in. na następujące podstawowe pytania:

09/18/2015, Kategorie  Praktyka | No comments

Przejście od systemu finansów socjalistycznych (państwowych) do systemu finansów publicznych jest procesem trudnym, który potrwa co najmniej kilka, a nawet kilkanaście lat. Składają się na to przyczyny będące historyczną spuścizną poprzedniego systemu, jak i trudności z wypracowaniem najlepszego dla Polski systemu finansów publicznych9.