Category Praktyka

Funkcja stabilizacyjna

Trudności i negatywne skutki, jakie powstają w związku z wykorzystywaniem funkcji alokacyjnej i funkcji redystrybucyjnej finansów publicznych mogą być częściowo złagodzone przez wykorzystywanie finansów publicznych do stabilizowania gospodarki rynkowej. Innymi słowy, celem władz publicznych powinno być umiejętne posługiwanie się instrumentami alokacji zasobów, redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego. Długookresowa obserwacja mechanizmu rynkowego wskazuje wyraźnie, że przebieg procesów gospodarczych odbywa się z różnym natężeniem w czasie. Aktywność gospodarcza społeczeństwa wznosi się i opada. Mechanizm rynkowy nie jest więc w stanie samoczynnie zapewnić satysfakcjonującej stopy wzrostu gospodarczego, wysokiej stopy zatrudnienia, niskiej stopy inflacji, równowagi w bilansie płatniczym kraju itd. Pomijając – ze względu na zakres naszych rozważań – przyczyny takiego stanu rzeczy, trzeba stwierdzić, że skala wahliwości cyklu koniunkturalnego nie jest obojętna dla funkcjonowania gospodarki, a więc ani dla społeczeństwa, ani dla władz publicznych (politycznych). Istnieje wiele przyczyn, by łagodzić przebieg cyklu koniunkturalnego. Charakteryzując sens i znaczenie funkcji stabilizacyjnej finansów publicznych musimy pamiętać że:

przeczytaj resztę

Nauki płynące z walki o zrównoważenie budżetu

Nie jest moim zadaniem poszukiwanie przyczyn i prawidłowości zachodzących między deficytem budżetowym a innymi zjawiskami finansowymi i rzeczowymi (realnymi) w gospodarce Stanów Zjednoczonych. Chodzi o pokazanie strukturalnego charakteru zjawiska i jego skali.

przeczytaj resztę

Finansowanie długu publicznego przez Bank Anglii

Rola Banku Anglii w finansowaniu deficytu budżetowego od dawna jest ustalona i zbliżona do roli, jaką pełnią banki centralne w innych krajach o gospodarce rynkowej. Aby wyjaśnić tę rolę, trzeba rozróżnić bieżące oraz średnio- i długoterminowe potrzeby finansowe rządu. Rozróżnienie to jest ważne dlatego, że Bank Anglii bezpośrednio finansuje bieżące potrzeby rządu wtedy, gdy dochody z tytułu podatków nie zapewniają bieżącej płynności finansowej rządu. Finansowanie bieżącego deficytu budżetowego dokonuje się przez zakup od rządu weksli skarbowych, czyli krótkoterminowych instrumentów finansowych, które Bank Anglii sprzedaje przede wszystkim bankom komercyjnym w ramach operacji otwartego rynku. Istoty tych operacji nie będę omawiać. W każdym razie transakcje wekslami skarbowymi dokonywane przez Bank Anglii mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia wypłacalności rządu oraz finansowania bieżącego deficytu budżetowego. Bank Anglii występuje tu w roli pożyczkodawcy ostatniej instancji dla rządu. Jest to szczególnie ważne wtedy, gdy inne skarbowe papiery wartościowe (obligacje) są niechętnie nabywane. Sytuacja taka wystąpiła w Wielkiej Brytanii np. w latach 1958-1964, kiedy to londyńskie banki clearingowe radykalnie zredukowały (o ponad 50%) udział państwowych papierów wartościowych w swoich portfelach.

przeczytaj resztę

Mnożnik zrównoważonego budżetu cz. II

W rezultacie nałożenia podatku netto oraz krańcowej skłonności do konsumpcji, popyt konsumpcyjny, pomimo wzrostu dochodów o jedną jednostkę monetarną, wzrośnie tylko o 0,42 jednostki monetarnej.

przeczytaj resztę

Trudności napotykane w procesie budowy systemu finansów publicznych

Przejście od systemu finansów socjalistycznych (państwowych) do systemu finansów publicznych jest procesem trudnym, który potrwa co najmniej kilka, a nawet kilkanaście lat. Składają się na to przyczyny będące historyczną spuścizną poprzedniego systemu, jak i trudności z wypracowaniem najlepszego dla Polski systemu finansów publicznych9.

przeczytaj resztę

Zaspokajanie potrzeb zbiorowych

Na poziom zaspokajania potrzeb ludzkich znaczący wpływ wywiera także państwo oraz władze samorządowe: wynika to z naturalnych cech niektórych potrzeb, jak też ze świadomej polityki społecznej i kulturalnej prowadzonej przez władze publiczne.

przeczytaj resztę

Problem granic opodatkowania

Działalność redystrybucyjna państwa, której głównym instrumentem są podatki, wpływa silniej lub słabiej na zachowanie się podmiotów gospodarujących, efektywność ekonomiczną, skłonność do oszczędzania, skłonność do inwestowania itp. Sposób i siła reakcji na nakładanie, w tym zmniejszanie lub zwiększanie, podatków jest uzależniona od tego, co jest przedmiotem opodatkowania i jakie stosuje się rodzaje podatków. Ze względu na rodzaj skali podatkowej rozróżnia się:

przeczytaj resztę

Różnice między mechanizmem rynkowym a mechanizmem politycznym

Istnieją jednak dwie zasadnicze różnice między funkcjonowaniem mechanizmu rynkowego a funkcjonowaniem mechnizmu politycznego, jako dwóch sposobów alokacji dóbr – odpowiednio – prywatnych i publicznych.

przeczytaj resztę

Cechy dobrego systemu podatkowego – kontynuacja

Z wymienionych powodów niemal wszystkie nowoczesne systemy podatkowe posługują się wieloma podatkami, z zastrzeżeniem, że nadmierne rozbudowanie systemu podatkowego nie jest wskazane. Na ogół stosuje się następujące zasady12:

przeczytaj resztę

Pojęcie budżetu państwa

W systemie finansów publicznych centralne miejsce zajmuje budżet państwa. Wynika to nie tylko stąd, że w budżecie państwa gromadzi się i dzieli największą część środków publicznych, lecz także stąd, że władze centralne nadal są dominującym podmiotem systemu politycznego, gospodarczego i społecznego kraju.

przeczytaj resztę

Ekonomiczna istota długu publicznego

Dług publiczny najczęściej określa się jako finansowe zobowiązanie władz publicznych (państwowych i samorządowych) z tytułu zaciągniętych pożyczek. Przyczynami powstawania długu publicznego mogą być jednak także skutki innej działalności władz publicznych, np.: przymusowe wywłaszczenia mienia na zasadach odpłatności, zobowiązania odszkodowawcze i inne.

przeczytaj resztę

Budżetowanie przyrostowe – budżetowanie zerowe

– 1. Punktem wyjścia planowania jest 1. Punkt wyjścia planowania nie jest obcią- istniejąca baza (przeszłość) żony istniejącą bazą (przeszłością)

przeczytaj resztę